تحلیل فضایی عملکرد زنجیره ارزش محصول انجیر در نواحی روستایی بخش کوهمره، شهرستان کوهچنار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از رویکردهای نوین در زمینه توسعه کشاورزی، تمرکز بر زنجیره ارزش محصولات کشاورزی است. با این وجود، تاکنون مطالعه‌ای در داخل کشور و به ویژه در استان فارس، به عنوان مهم‌ترین استان تولیدکننده محصول انجیر، در خصوص زنجیره ارزش صورت نگرفته است. در بخش کوهمره استان فارس، با وجود بالا بودن سطح زیرکشت و مقدار قابل توجه تولید محصول انجیر، روستاییان از مزایای آن به شکل مناسبی منتفع نمی‌شوند. لذا، هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد زنجیره ارزش محصول انجیر و تحلیل توزیع فضایی آن در سطح روستاهای بخش کوهمره می‌باشد. نوع و روش پژوهش حاضر، کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده‌ها به صورت اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. روایی ابزار پژوهش بر اساس نظرات خبرگان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 935 بهره‌بردار محصول انجیر در روستاهای بخش کوهمره بوده‌اند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 270 بهره‌بردار به عنوان نمونه تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری تی تک نمونه‌ای، تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی دانکن از نرم‌افزار spss 26 و برای ترسیم نقشه توزیع فضایی از ابزار IDW در نرم افزار ArcMap استفاده شد. نتایج نشان داد که عملکرد زنجیره ارزش محصول انجیر در حلقه‌های تامین و تولید با میانگین‌های 3/260 و 4/060 مطلوب و در حلقه‌های فرآوری و نگهداری 2/231، بازاریابی و فروش 2/466 و مصرف 2/542 نامطلوب می‌باشد و زنجیره ارزش با میانگین 2/912 از عملکرد نامناسبی برخوردار است. همچنین نتایج حاصله نشان داد که در بین روستاهای نمونه در سطح بخش به لحاظ توزیع فضایی عملکرد زنجیره ارزش تفاوت وجود دارد و نشان‌دهنده عملکرد مطلوب در محدوده‌ی شرقی بخش و منطبق بر روستاهای باغستان کنده‌ای، دوسیران و باغستان ابوالحیات با میانگین‌های 3/378، 3/349و 3/327، عملکرد متوسط در محدوده‌های شمالی‌و مرکزی بخش‌و عملکرد نامناسب در محدوده‌های غرب‌و جنوب بخش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات