دانش بومی مدیریت آب در بخش کشاورزی (مطالعه موردی: دهستان بکشلوچای- شهرستان ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

توسعه بی‌رویه سطح زیر کشت کشاورزی، ترویج بذورات و نهاده‌های جدید باغی و زراعی، الگوهای کشت ناسازگار با شرایط بومی و محلی، به‌کارگیری تکنیک‌های جدید استحصال آب و ... از مهم‌ترین مسائل بخش کشاورزی است که منجر به ناپایداری منابع آب کشاورزی گردیده است. نقطه عزیمت مقاله حاضر، تکنیک‌های دانش بومی در زمینه تأمین، توزیع و مصرف آب است که نقش دانش بومی در استفاده پایدار از منابع آبی را نمایان می‌سازد؛ بنابراین سؤال اصلی مقاله عبارت است از: نقش دانش بومی در مدیریت آب در فرایند تولید کشاورزی در دهستان بَکِشلوچای تا چه حدی می‌باشد؟ و روش مقاله مبتنی بر روش اکتشافی، توصیفی و تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات، مصاحبه (24 نفر) و پرسشنامه (130 نمونه) بوده است. برای استخراج مؤلفه‌های دانش بومی از تحلیل محتوای مقوله‌ای با واحد مضمون، از طریق تکنیک‌های فراوانی و طبقه‌بندی متن مصاحبه استفاده گردیده است و از پرسشنامه نیز داده‌های موردنظر سنجش تأثیر دانش بومی در مدیریت بهینه آب استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که نوع محصولات کشت‌شده در ایام قدیم در میزان مصرف آب، بیشترین نقش را داشته است و بیشتر مصاحبه‌شوندگان به آن اهمیت زیادی دادند. پس از نوع محصول، به ترتیب؛ توزیع آب در واحد زمانی، استفاده از کود آلی، دوره کشت و نوع بذر بیشترین تأثیرگذاری را در روند مصرف آب داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات