پیامد‌های فضایی افزایش قیمت و فروش زمین‌ در روستاها (مورد مطالعه: حوزه روستایی آهندان در شهرستان لاهیجان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش، با هدف بررسی علل افزایش قیمت و فروش زمین‌های روستایی و پیامدهای فضایی آن در حوزه روستایی آهندان شهرستان لاهیجان پیگیری شده است. در این پژوهش، از روش‌شناسی کیفی استفاده شده است. داده‌های میدانی با مشاهده مستقیم و انجام مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان روستاها (دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستا، افراد مطلع) گردآوری شد. روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند، و تعداد افراد نمونه براساس رسیدن به حد اشباع نظری بوده که با توجه به ماهیت پژوهش، 18 نفر مشارکت داشته‌اند. تحلیل مصاحبه‌ها با روش تئوری زمینه‌ای (داده - بنیاد) انجام شده‌است. نتایج نشان می‌دهد استقبال شهرنشینان بومی و غیربومی برای داشتن خانه دوم و نیاز به زمین برای استفاده‌های غیرکشاورزی، مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت زمین در روستاها است. هزینه بالای تولید محصولات کشاورزی، بالابودن هزینه‌های زندگی، مقرون‌به‌صرفه نبودن کشاورزی، کم‌توجهی روستاییان به کشاورزی و حفظ اراضی روستایی و تمایل به دسترسی سریع و آسان به پول موجب افزایش روزافزون فروش زمین‌های روستایی شده که این وضع پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی متعددی را در روستا‌ها به دنبال داشته است، از جمله می‌توان به تشدید تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها به واحدهای مسکونی، مهاجرت روستاییان، تغییرات جمعیتی، تغییر در بافت اجتماعی و وضعیت اقتصادی روستاها، تغییر چشم‌اندازها و دوگانگی در بافت کالبدی و ناپایداری روستاهای مورد مطالعه اشاره کرد. تمایل به فروش زمین در روستاها روند اجتماعی - اقتصادی نسبتاً تازه‌ای است که هرسال روبه افزایش است. نواحی روستایی شمال کشور ازجمله حوزه آهندان در شهرستان لاهیجان در اثر فروش زمین به غیرروستاییان طی دو دهه اخیر تحولات چشمگیری را در کالبد و فضای روستاها تجربه می‌کنند. این روند سبب بروز پیامدهای فضایی (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی) متعددی در روستا‌ها شده و پایداری منابع طبیعی و امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات