تبیین نقش عوامل فضایی در استقرار الگوی بهینه مراکز خدمات روستایی بر اساس رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پسادکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

دسترسی مناسب به خدمات در مناطق روستایی از جمله ضرورت‌های توسعه روستایی است.درواقع، مراکز خدمات روستایی نیز نقش مهمی را در ارائه امکانات و خدمات موردنیاز روستاهای تحت نفوذ خود دارا هستند؛ زیرا این مراکز به‌عنوان پایگاهی برای تحرک و میل به زیستن در نواحی روستایی به‌حساب می‌آیند. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف مکان‌یابی مراکز استقرار خدمات روستایی و تعیین سطح توسعه روستاهای شهرستان اصفهان تدوین شده است. بدین منظور 9 شاخص مکان‌یابی مراکز استقرار خدمات روستایی (تراکم جمعیتی، دسترسی به خدمات آموزشی و فرهنگی، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، دسترسی به تأسیسات زیربنایی، دسترسی به وسایل ارتباطی و حمل‌ونقل، دسترسی به خدمات تجاری و بازرگانی، دسترسی به خدمات سیاسی و اداری، معیار شیب زمین، توپوگرافی و ارتفاع)، انتخاب و با بهره‌گیری از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) ضریب اهمیت معیارها مشخص و ضرایبِ به دست آمده در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در لایه‌های اطلاعاتی تأثیر داده شد. با همپوشانی آنها، پهنه‌های مستعد جهت ساخت مراکز استقرار خدمات روستایی شناسایی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که معیار تراکم جمعیت با میزان ضریب اهمیت 191/0بیشترین اهمیت و شاخص شیب زمین با ضریب اهمیت 068/0 کمترین میزان اهمیت را در فرآیند جانمایی مراکز استقرار خدمات روستایی شهرستان اصفهان به خود اختصاص داده‌اند. نتایج حاصل از تحلیل ترکیبی -GIS ANP نشان داد که مناطق شمال، غرب و مرکز دارای ظرفیتی مستعد برای احداث مراکز استقرار خدمات روستایی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات