راهبردها و محدودیت های سازگاری با تغییر اقلیم در میان نخل کاران جنوب شرق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

فعالیت­های کشاورزی خرده مالک در میان جوامع محلی، وابسته‌ترین بخش به اقلیم و آسیب­پذیرترین به تغییرات و شوک­های اقلیمی می­باشند. از این­رو، جوامع کشاورزی محلی به محور اصلی بحث‌های سیاسی و پروژه‌های پژوهشی دربارة تغییر اقلیم تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهبردها و محدودیت­های سازگاری نخل­کاران با تغییرات اقلیمی در مناطق روستایی جنوب شرق فلات ایران انجام شده است. به دلیل وابستگی گسترده این منطقه به محصول خرما، کشاورزان خرماکار به عنوان جامع آماری این پژوهش انتخاب شده­اند. در این مطالعه 300 نمونه خرد مقیاس سطح مزرعه از کشاورزان خرما در بخش جنوب­شرق ایران جمع آوری شده و از طریق مدل­سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده است که کشاورزان درک خوبی از تغییرات اقلیم در منطقه مورد مطالعه داشته و دارای سازگاری نسبتاً مطلوب می­باشند. استراتژی­های اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی، مدیریتی و دانشی - آموزشی به ترتیب مهم‌ترین راهبردهای سازگاری جوامع کشاورزی در برابر تغییرات اقلیمی برای تعدیل خطر کاهش تولید محصول خرما بوده است. محدودیت­های سازگاری با تغییر اقلیم نیز بر اساس اهمیت شامل محدودیت مدیریتی، زیرساختی- فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی ، اقتصادی و دانشی - آموزشی بوده ­اند. این مطالعه توصیه می­کند که دولت­ها بایستی ابزارها و امکانات لازم را برای تسهیل سازگاری با تغییرات اقلیمی در میان جوامع محلی توسعه و درک کشاورزان را از تغییر اقلیم و راهبردها و استراتژی­های سازش با آن افزایش دهد. نتایج این سرمایه­گذاری می­تواند به طور مستقیم شامل افزایش تولید محصول، درآمد و پایداری جوامع روستایی و به طور غیرمستقیم منجر به امنیت مناطق مرزی گردد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات