تحلیلی بر نقش مدیریت محلی در توسعه اقتصادی نواحی دارای توان‌های اکوتوریسمی(مورد: دهستان برغان، شهرستان ساوجبلاغ)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری، گروه مدیریت گردشگری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جنگلداری مناطق خشک، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت گردشگری، دانشکده گردشگری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

اکوتوریسم و رویکردهای توسعه پایدار روستایی با یکدیگر پیوند تنگاتنگی دارند چرا که هم می‌توان از طبیعت (رابطه انسان و محیط) استفاده بهینه کرد و اقتصاد را شکوفا بخشید و هم می‌توان سعی در حفظ و نگهداری از منابع طبیعی داشت. لذا یکی از ابعادی که مدیران روستایی می‌توانند نقش بیشتری در آن داشته باشند، کمک به توسعه در بعد اقتصادی آن در نواحی دارای ظرفیت اکوتوریسمی در نقاط روستایی بر حسب وظایف و مسئولیت‌های آن‌ها در زمینه توسعه اقتصادی و گردشگری در نواحی روستایی است. دهستان برغان به عنوان یک منطقه برگرفته از پتانسیل طبیعت گردی برخوردار است و لذا در سال های گذشته به سمتی رفته است که بیشتر گردشگری در حال تخریب طبیعت روستا است تا توسعه اقتصادی دهستان؛ لذا مدیران محلی به عنوان رهبر جامعه روستایی می توانند نقش مضاعف ایفا کنند. به همین منظور این پژوهش در پی تحلیلی بر نقش عملکرد مدیران محلی (شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها) در توسعه اقتصادی نواحی مبتنی بر اکوتوریسم در دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ است و از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی (پرسشنامه) انجام شد. جامعه آماری روستاییان پنج روستا (اغشت، برغان، ورده، سرهه، سنج) در دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ استان البرز بوده است که با استفاده از فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه‌گیری احتمالی طبقه‌بندی شده، 318 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های T تک نمونه‌ای، همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش در روستاهای موردتحقیق نشان داد که بین مدیریت محلی (نقش تصمیمات شورای اسلامی روستا) و (نقش اقدامات عملی دهیاری) با توسعه اقتصادی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اشتری مهرجردی، اباذر (1383). اکوتوریسم و پایداری: تعاریف، جنبه‌ها و ویژگی‌های آن. جهاد. 262. 81 -74. https://ensani.ir/fa/article/250032
افراخته، حسن (1388). مدیریت روستایی با تأکید بر ایران. تهران: انتشارات گنج هنر.
امیری، علی و فرج‌اللهی، حمزه(1394). "تحلیل تأثیرات اقتصادی صنعت توریسم (مطالعه موردی: ناحیه گردشگری کهمان الشتر)". اولین کنفرانس بین‌المللی علوم جغرافیایی، مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی. آباده.https://civilica.com/doc/562161
بدری، سید علی (1390). "چالش‌های مدیریت روستایی در ایران و ارائه سیاست‌های راهبردی". ره نامه سیاست‌گذاری سیاسی، دفاعی و امنیتی. 1(3). 147. magiran.com/p1080375
پور رمضان، عیسی؛ هاشمی زهی، سودابه؛ جوان، فرهاد و نعیم آبادی، نازنین(1396). "نقش هویت تاریخی اماکن گردشگری سیستان در توسعه اقتصادی نواحی روستایی (موردمطالعه: روستاهای زهک)". جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای. 8(1)، 312 -299.
 20.1001.1.22286462.1396.8.1.17.0
توکلی نیا، جمیله؛ متکان، علی‌اکبر؛ صرافی، مظفر و بوربوری، فائزه (1397). "ارزیابی تناسب مکانی برای توسعه اکوتوریسم در منطقه رودبار و قصران و لواسانات با استفاده از روش OWA با کمیت سنج‌های فازی". برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری. 7(26). 95 – 68.  10.22080/JTPD.2018.2042
حسن لو، لیلا؛ عزیز پور، فرهاد و جلالیان، حمید(1397). "ارزیابی نقش مدیریت روستایی در پایداری روستاها مطالعه موردی دهستان دستجرده (شهرستان طارم)". جغرافیا و توسعه. 16(52)  174 -157.   10.22111/GDIJ.2018.4129
دربان آستانه، علیرضا و اکبری، غضنفر (1383). دهیاری در برنامه چهارم توسعه (جایگاه و چشم‌انداز شهرداری در قانون برنامه چهارم). دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی روستایی. ناشر: انتشارات شهرداری‌ها و دهیاری‌ها کشور.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا(1386). "نقش شورا و دهیاری در مدیریت روستایی، دهیاری از دیروز تا امروز". ماهنامه دهیاران، 21. 7. http://ahsandl.ir/Dehyariha/Dehyari-35.pdf
زنگی‌آبادی، علی؛ احمدیان، مهدی و کرمی، محمد (1393). "تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه منطقه‌ای با بهره‌گیری تلفیقی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه، موردپژوهش: استان کردستان". پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری. 5(1).
https://www.sid.ir/journal/issue/62787/fa
سجاسی قیداری، حمدالله؛ اسفرم، یعقوب و رهبری، مهناز(1396). "تحلیل نقش مدیریت محلی در کاهش آسیب‌پذیری کالبدی با رویکرد حکمروایی خوب (مطالعه موردی: دهستان بهمئی سرحدی غربی)". راهبردهای توسعه روستایی. 4(3). 426 -405. https://doi.org/10.22048/rdsj.2018.70269.1616
شایان، سیاوش و پارسایی، اسماعیل(1386). "امکان‌سنجی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد". مدرس علوم انسانی. 11، 53. 181 –  153.  https://www.sid.ir/paper/6951/fa
شیخی، حجت؛ پریزادی، طاهر و ورمزیار، بیژن(1392). بررسی و ارزیابی عملکرد دهیاران در روند مدیریت و توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان همدان). برنامه‌ریزی فضایی. 3(10). 32 -17.  20.1001.1.22287485.1392.3.3.4.5
ضرابی، اصغر و تبریزی، نازنین(1390). "تعیین سطح توسعه‌یافتگی شهرستان مازندران با رویکرد تحلیل عاملی". آمایش محیط. (12). 77 -63. https://elmnet.ir/article/20442906-59231
علیزاده، زینب؛ پوررمضان، عیسی و مولائی هشجین، نصرالله(1401). تبیین نقش مدیریت محلی در تحولات محیطی - فضایی روستاهای شهرستان رودسر. مهندسی جغرافیایی سرزمین. 14. 731-750. https://www.jget.ir/article_160239.html
فرازی، محمدمهدی(1396) . بررسی عوامل رشد و توسعه پایدار روستایی با محوریت اکوتوریسم بومگردی در حوزه کلان‌شهر شیراز. سومین کنفرانس سالانه بین‌المللی عمران، معماری و شهرسازی. شیراز. https://civilica.com/doc/636273
قنبری، سیروس و بهرامی، کیوان(1395). مدیریت محلی و نقش آن در توسعه فیزیکی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان چناران). برنامه‌ریزی منطقه‌ای. 6(22) 146 -135.  20.1001.1.22516735.1395.6.22.11.1
لطفی، حیدر؛ صالحیان بادی، سعید و قاسمی بادی، حمیدرضا( 1395). "تحلیل عملکرد دهیاران در فرآیند توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی مورد: بخش بادرود- شهرستان نطنز". برنامه‌ریزی منطقه‌ای. 6(12). 176 -165.  https://journals.marvdasht.iau.ir/article_1938.html
مطیعی لنگرودی، حسن(1390) . جغرافیای اقتصادی ایران (کشاورزی، صنعت، خدمات). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی (دانشگاه فردوسی).
معاونت امور دهیاری‌ها دفتر طرح و برنامه. (1383). مجموعه قوانین و مقررات دهیاری‌ها. تهران: انتشارات سازمان شهرداری کشور.
معصوم، جلال(1382). "مدیریت حوادث غیرمترقبه در روستا". دهیاری‌ها. 6. 8 -1.
موسوی جهرمی، یگانه (1389). توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. https://book-economic-development.blog.ir/
مولایی هشتجین، نصرالله؛ آمار حاجی شیرکیا، تیمور و باقری، عباس(1396). "نقش مدیریت محلی در توسعه اقتصادی نواحی روستایی شهرستان بهشهر". اقتصاد فضا و توسعه روستایی 4(22). 176 -165. http://serd.khu.ac.ir/article-1-2964-fa.html
مهدوی، مسعود و نجفی کانی، علی‌اکبر(1384). "دهیاری‌ها، تجربه‌ای دیگر در مدیریت روستاهای ایران (نمونه موردی: دهیاری‌های استان آذربایجان غربی)". پژوهش‌های جغرافیایی. 53. 40 -21.
میرزایی، محمد و فومن اجیرلو، پری(1396). "بررسی اثرات اکوتوریسم بر محیط‌زیست و ارتباط آن با توسعه پایدار". اولین همایش بین‌المللی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پاک. همدان. https://civilica.com/doc/691551
میر کریمی، سید حامد؛ سعیدی، سحر و سعیدی، سپیده(1395) . "اصول و مفاهیم دستیابی به اکوتوریسم موفق". انسان و محیط‌زیست، 14(2). 23 -14. https://he.srbiau.ac.ir/article_9359.html
نصیری لاکه، محمد؛ مولایی هشجین، نصرالله  و پوررمضان، عیسی ( 1400) . نقش مدیریت روستایی در توسعه اقتصادی اجتماعی روستاهای ناحیه مرکزی استان گیلان. اقتصاد فضا و توسعه روستایی 1. 91-110.
http://serd.khu.ac.ir/article-1-3670-fa.html
وارثی، حمیدرضا؛ موسوی، سید علی و غلامی بیمرغ، یونس(1392). تحلیلی بر طبیعت گردی آبشار مارگون با تأکید بر توسعه پایدار. برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا). شماره 9. 78 -57. 20.1001.1.22287485.1392.3.2.6.5
هاشمی، نیلوفر(1389). "نقش اکوتوریسم در توسعه روستایی". روستا و توسعه، 13(3)، 188 -173.  https://doi.org/10.30490/rvt.2018.59195
Balt, S., Hiromichi, F., & Renchin, T. (2012). Ecotourism planning with the participation of local people in Fibiger City, Mongolia. South Asian Journal of Tourism and Heritage, 5(1), 17-34.     https://www.researchgate.net/publication/304785646
Björk, P. (2007). Definition paradoxes: from concept to definition. Critical issues in ecotourism: Understanding a complex tourism phenomenon, 23-45. https://doi.org/10.1016/B978-0-7506-6878-1.50006-2
Blangy, S., & Mehta, H. (2006). “Ecotourism and ecological restoration”. Journal for Nature Conservation, 14 (3-4), 233–236. https://doi.org/10.1016/j.jnc.2006.05.009
Bunruamkaew, K. H., & Murayama, Y. (2011). “Site Suitability Evaluation for Ecotourism Using GIS & AHP: A Case Study of Surat Thani Province Thailand”. Journal of Procedia Social and Behavioral Sciences, 21, 269–278. https://core.ac.uk/download/pdf/82580760.pdf
Bruckmer,c and Hilary, T. (2009) Rural Sustainable Development in the Knowledge Society, Ashgate. https://www.routledge.com/Rural-Sustainable-Development-in-the-Knowledge-Society/Bruckmeier-Tovey/p/book/9781138260078
Cobbinah, P. B. (2015). Contextualising the meaning of ecotourism, Tourism Management Perspectives, 16(2015):  179-189. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2015.07.015
Garrod, B., & Wilson, J. C. (Eds.). (2003). Marine ecotourism: issues and experiences. Channel View Publications.   https://www.researchgate.net/publication/292426258
Harrop,J. (2001).Integrated Rural Managemen tplan sproperty Directorate. https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5a78dee0ed915d07d35b314a/pg_05_10.pdf
Heng Zhang, Siu Lai Lei (2012). A structural model of residents’ intention to participate in ecotourism: The case of a wetland community, Tourism Management 33, PP. 916-925. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2011.09.012
Jose Manuel, S. Irmgard, N. and Richard, K. 2014. Transforming economies: Making industrial policy work for growth, jobs and development. International Labour Office. – Geneva: ILO.https://www.researchgate.net/publication/262856508
Kakda, K. (2012). Symbiosis between Agriculture and Community-Based Ecotourism: Towards Agro-Tourism Product Diversification Chi Phat Commune, Thmor Bang District, Koh Kong Province the Kingdom of Cambodia. Retrieved from. https://www.semanticscholar.org/paper/SYMBIOSIS-BETWEEN-AGRICULTURE-AND-COMMUNITY-BASED-%3A-Kakda/98007771e7133d65f95728f0da74af8fbd075925
Liu AM, Lau WS, Fellows R (2012). The contributions of environmental management systems towards project outcome: Case studies in Hong Kong. Architectural Engineering and Design Management. 8 (3):160-169. https://www.researchgate.net/publication/254217846
Petronela, A. (2012). Concepts of Economic Growth and Development. Challenges of Crisis and of Knowledge, Economy Transdisciplinarity Cognition, 1(15), 6-71. Poland. Sustainable Cities and Society, 40, 581-588. https://www.ugb.ro/etc/etc2012no1/09fa.pdf
Popescu, R. I., & Zamfir, A. (2011, September). Strategic role of ecotourism for Romania’s regional development. In Proceedings of The 5th International Conference—The Scale of Globalization, Think Globally, Act Locally, Change Individually in the 21st Century, Ostrava, Czech Republic (pp. 8-9). https://globalization.osu.cz/publ2011/250-258
Prof, T.P, 2004, ICT And E-Governance For Rural Development Center For Electronic Governance, Indian Institute Of Management, Ahmedabad, p. 134. https://citeseerx.ist.psu.edu/document
Pugalis, L. and Tan, SF, 2017, the Role of Local Government in Local and Regional Economic Development, University of Technology Sydney. https://www.uts.edu.au/sites/default/files/2017-09
Ryngnga PK (2008). Ecotourism prioritization: A geographic information system approach. Journal of tourism and heritage, 1(1): 49-56.
Scheyvens, R. (2007). Exploring the tourism-poverty nexus. Current Issues in Tourism, 10(2-3), 231-254. https://doi.org/10.2167/cit318.0
Sharpely, R and David, T. (2008). Tourism and Development, London, Routledge. https://www.routledge.com/Tourism-and-Development-in-the-Developing-World/Telfer-Sharpley/p/book/9781138921740
Tanguay, G. A., Rajaonson, J., Lefebvre, J. F., Lanoie, P (2010). Measuring the  sustainability of  cities:  An  analysis  of  the  use  of  local indicators,  Journal  of  Ecological  Indicators, 10, PP: 407-418. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1336649
Wenchang, W. (2008). Rural Management–The Way Out for Tibetan Rural Areas. Business and Public Administration Studies, 3(3), 75. https://www.bpastudies.org
Wezel. A, Brives. H, Casagrande. M., Clément. C, Dufour.    A and    P.  Vandenbroucke (2016). Agroecology  territories:  places  for  sustainable agricultural  and  food  systems  and  biodiversity conservation,  Agrroecolyand  Sustanablee  Food Systems, 40(2), PP: 132-14. https://isaranet.fr/webcourses
World Travel and Tourism Council. 2020. Iran: 2019 Annual Research: Key Highlights, available at https://www.wttc.org/economic-impact/country-analysis/country-data/.
Yen-Ting Helena Chiu, Wan-I. Lee, TsungHsiung Chen (2014). Environmentally responsible behavior in ecotourism: Antecedents and implications, Tourism Management 40, PP.321-329. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2013.06.013

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار