بنیان های معیشتی و بینش روستاییان در رابطه با گردشگری الکترونیک (مورد مطالعه:ناحیه روستایی شهرستان رودبار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران

2 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

برون رفت از بحران های معیشتی طبق نظریه معیشت پایدار از راه هایی همچون توسعه گردشگری در نواحی روستایی میسر می شود. در عصر کنونی به کارگیری گردشگری الکترونیک روستایی، دستیابی به اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیطی توسعه پایدار روستایی را تسریع و تقویت می بخشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل وضعیت بنیان‌های معیشتی روستاهای مورد مطالعه و طرح گردشگری الکترونیک در بین روستاییان و درک بینش آنان انجام شده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی باشد. از نظر روش انجام، ترکیبی(کمی-کیفی) است. داده‌ها از طریق مطالعات اسنادی(کتب، مقالات، آمارنامه‌ها) و پژوهش میدانی(پرسشنامه، مصاحبه) گردآوری شده است. بدین منظور 16 شاخص و 78 متغیر که در شکل گیری سرمایه های معیشتی دخیل بوده، شناسایی و براساس آن پرسشنامه‌ای به‌صورت طیف لیکرت در اختیار جامعه نمونه پژوهش (311 خانوار) قرار گرفت. در بخش کیفی فرآیند نمونه‌گیری با رویکرد پدیدار‌شناختی صورت گرفت، سپس مصاحبه عمیق با ساکنان نواحی روستایی انجام شد که تا 36 نفر اشباع نظری حاصل شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزارهایSPSS ،Excel، MAXQDAو Arc GIS بهره گرفته‌شد. طبق نتایج، در بخش کمی با استفاده از مدل تاپسیس، در مرحله اول مشخص شد که سرمایه‌های طبیعی و اجتماعی وضعیت مطلوبی را نسبت به سایر دارایی ها داشته‌اند. در مرحله دوم وضعیت بنیان‌های معیشتی در روستاهای مورد مطالعه به تفکیک مورد بررسی قرار گرفت که در این میان روستاهای شهربیجار، شیرکوه و حلیمه جان به ترتیب با ضرایب 654/0، 546/0و 526/0 در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. در گام بعدی و در بخش کیفی روستاییان بینش خود از گردشگری الکترونیک را به‌مثابه بازدید، تبلیغ و بازاریابی، خریدآنلاین، حذف واسطه ها و کسب و کارهای نوین تعبیر می‌کنند. همچنین در بررسی ها مشخص شد روستاییان کمتر برخوردار از سرمایه های معیشتی بینش متنفاوتی نسبت به روستاییان برخوردار از سرمایه های معیشتی دارند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اصغری سراسکانرود، صالح، حمید جلالیان، عزیزپور، فرهاد، و اصغری سراسکانرود، صیاد. (1395) انتخاب استراتژی بهینه معیشت پایدار در مواجهه با خشکسالی با استفاده از مدل ترکیبی TOPSIS-SWOT (مطالعه موردی: مناطق روستائی بخش مرکزی شهرستان هشترود)، فضای جغرافیایی، 55(1)، 339. http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-2219-fa.html
بریمانی، فرامرز. راستی، هادی. رئیسی، اسلام، و محمدزاده، مسعود. (1395). تحلیل عوامل جغرافیایی مؤثر بر معیشت خانوار در سکونتگاه‌های روستایی مورد شناسی: شهرستان قصرقند. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 6(18)، 85-96. https://doi.org/10.22111/gaij.2016.2370
بمانیان، محمدرضا. پورجعفر، محمدرضا، و محمودی نژاد، هادی. (1388). ارائه مدل پیشنهادی جهت پیاده سازی گردشگری الکترونیک در طرح‌های توسعه گردشگری روستایی (بررسی تطبیقی و ارائه مدل پیشنهادی با توجه به شرایط معاصر ایران). مدیریت شهری، 7(23)، 71-87. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/576500
جلالیان، حمید. و حجت شمامی، سیروس. (1400). تحلیل فضایی بنیان‌های معیشتی سکونتگاه‌های روستایی کوهستانی (مورد مطالعه: دهستان دشتویل). مهندسی جغرافیایی سرزمین، 5(2)، 355-366.  https://dorl.net/dor/20.1001.1.25381490.1400.5.10.12.0
جمعه‌پور، محمود و کیومرث، نرجس (1391)، بررسی اثرات گردشگری بر دارایی‌ها و فعالیت‌های معیشتی مردم در چارچوب معیشت پایدار گردشگری (مطالعه موردی روستای زیارت)، علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، 7(17)، 119-87. https://tms.atu.ac.ir/article_5111.html
حاجیان، نرگس، و قاسمی، مریم. (1401). راهبردهای تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان چناران). روستا و توسعه پایدار فضا. 3(2)، 25-43. https://doi.org/10.22077/vssd.2022.4972.1072
حسینی، مرتضی. منشی زاده، رحمت‌الله. رضویان، محمدتقی، و مریدالسادات، پگاه. (1398). واکاوی موانع گردشگری روستایی برای رسیدن به توسعه پایدار اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی بـا رویکرد کارآفرینانه (مورد مطالعه: شهرستان کیار- استان چهارمحال و بختیاری). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 8(3)، 609-637. https://doi.org/10.22059/jisr.2019.279046.847
حیدری ساربان، وکیل، و عبدپور، علیرضا. (1398). عوامل بهبود معیشت پایدار روستایی از دیدگاه ساکنان محلی، مطالعه موردی شهرستان اردبیل. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 11(54). 43-23. http://dorl.net/dor/20.1001.1.22287736.1398.19.54.14.4
رحیمی، زینب، و کرمی دهکردی، مهدی. (1400). تحلیل دارایی‌های پنچ گانه معیشتی در جوامع روستایی(مطالعه موردی: روستاهای شهرستان دره شهر)،  جغرافیا و برنامه ریزی، 25(78)، 195-179. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1836984
سلیمانی، عادل. (1392). گردشگری الکترونیکی روستایی و نقش آن در توسعه پایدار با تاکید بر ICT روستایی. جمعیت، 19(81)، 99.
سیدنقوی، میرعلی، و شکیبا جمال آباد، غدیر. (1392). مؤلفه‌های مؤثـر بـر اعتمـاد گردشـگران در حوزه گردشگری الکترونیک، مطالعات مدیریت گردشگری، 8 (21). https://dorl.net/dor/20.1001.1.23223294.1392.8.21.1.8
علی‌بیگی، جواد، و قاسمی، یارمحمد (1394). تأثیر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی، مطالعه موردی: روستای بردی، شهرستان دهلران». مطالعات اجتماعی گردشگری،6(3)،16-1. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1357076
محمدی مهر، صحرا، کریمی، سعید، و حسینی، سید مهدی (1401). ارزیابی سطوح معیشت پایدار جوامع روستایی (مورد مطالعه: منطقه گردشگری اورامانات)،  پژوهش‌های روستایی،13(2)، 346-332.  https://doi.org/10.22059/jrur.2022.333541.1695
Birthal, P. S., Hazrana, J., & Negi, D. S. (2020). Diversification in Indian agriculture towards high value crops: Multilevel de terminants and policy implications. Land Use Policy. 91(1). 1-18. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104427
Ellis, F. and Biggs, S. (2001). Evolving themes in rural development 1950s‐2000s. Development policy review، 19(4): 437-448. https://doi.org/10.1111/1467-7679.00143
Horsley, J., Prout, S., Tonts, D., & Ali, S. (2015). Sustainable livelihoods and indicators for regional development in mining economies. The Extractive Industries and Society. 2(1). 368-380. https://doi.org/10.1016/j.exis.2014.12.001
Kiprutto, N., Kigio, F. W., & Riungu, G. K. (2011). Evidence on the adoption of E-Tourism Technologies in Nairobi. Global Journal of business research, 5(3). 55-66. https://ssrn.com/abstract=1874262
Massoud, M. A., Issa, S., El-Fadel, M., & Jamali, I. (2016). Sustain able livelihood approach towards enhanced management of rural resources. International Journal of Sustainable Society, 8(1). 54-72. https://doi.org/10.1504/IJSSOC.2016.074947
Shucksmith, D., Brydon, J., Rosenthall, P., Short, C. and Winter, D. (1989). Pluriactvety, Farm Structures and Rural Change. Journal of Agricultyre and Economy, 40(1). 345-360. http://dorl.net/dor/20.1001.1.1735322.1400.21.75.3.9
Tang, Qing. Bennett, Sean.J.; Xu, Yong. and Li, Yang., 2013, Agricultural practices and sustainable livelihood: Rural transformation within the Loess Plateau, China, Applied Geography, 15-23. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2013.03.007
Ukpabi, D. C., & Karjaluoto, H. (2017). Consumers’ acceptance of information and communications technology in tourism: A review. Telematics and Informatics, 34(5), 618-644. https://doi.org/10.1016/j.tele.2016.12.002

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار