اثرات گردشگری خلاق بر پایداری سرمایه های معیشتی خانوارهای روستایی منطقه ارسباران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پسادکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

از پیش شرط­های اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار و رفاه در هر جامعه، حفظ و ارتقاء سرمایه معیشتی است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی- پیمایشی است که تحلیل روابط ساختاری سرمایه معیشتی بر اساس نظریهDFID  و گردشگری خلاق با ابعاد چهار گانه را مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی منطقه ارسباران بوده (10888=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونه ی آماری 329 نفر محاسبه گردید. به منظور دستیابی به نمونه ها در این پژوهش، از روش نمونه گیری تصادفی استفاده گردید. مقدار آلفای کرونباخ بدست آمده برای شاخص­های گردشگری خلاق برابر 80/0 و برای شاخص­های سرمایه­های معیشتی 79/0 بدست آمده است.  برای تجزیه و تحلیل داده ها از بسته نرم افزاری SPSS نسخه 24 و LISREL 8.8 استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده مولفه های گردشگری خلاق و سرمایه های معیشتی به ترتیب با میانگین 270/3  و 773/2 در روستاهای منطقه ارسباران در حد مطلوب و پایین­تر از حد مطلوب ارزیابی شده است و بین مولفه های گردشگری خلاق با سرمایه های معیشتی روابط علّی با شاخص های مطلوبی برازش داشت (RMSEA= 0/07). بر اساس یافته های تحقیق ارتقاء شاخص های طبقه خلاق، محصول خلاق، فرآیند خلاق و محیط خلاق در توسعه شاخص­های سرمایه های معیشتی خانوارهای روستایی اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

برندگی، بدری و داریوش نعمتی (1397). گردشگری خلاق: راهی به سوی توسعه، اولین همایش ملی گردشگری و طبیعتگردی ایران زمین.
پاپ‌زن، عبدالحمید، قبادی، پرستو، زرافشانی، کیومرث، و شهپر، گراوندی (1389). مشکلات و محدودیت‌های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیانی (روستای حریر، استان کرمانشاه). پژوهش‌های روستایی، 1 (3)، 25-52. https://jrur.ut.ac.ir/article_22179.html
دهشیری، محمدرضا (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 4(12)، 72-92. https://tourismpd.journals.umz.ac.ir/article_1056.html
رحیمی، محمد، و فاطمه، پازند (1395). الگوی گردشگری خلاق شهری در ایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(3)، 97-124. https://journal.bpj.ir/article_529154.htm
صالحی‌فرد، محمد (1390). گردشگری روستایی مبانی نظری و طرح‌های ساختاری. مشهد: انتشارات مرندیز.
صحنــه، بهمــن، و مهــدی خــداداد (1393). بررســی راهکارهــای توســعه گردشــگری روســتایی بــا اســتفاده از مــدل SWOT مطالعــه مــوردی: دهســتان فیروزجــاه- شهرسـتان بابـل. دومیـن همایـش ملـی پژوهـش هـای کاربــردی در جغرافیــا و گردشــگری. https://civilica.com/doc/413612
عینالی، جمشید و قاسملو، حسن (1398). نقش گردشگری خلاق در توسعه پایدار مناطق روستایی (مطالعه موردی روستاهای تاریخی- فرهنگی شمال غرب کشور). پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 8(2)، 19-39. https://www.sid.ir/paper/236469/fa
غلام‌رضایی، سعید، زینعلی، مریم. ناصری، علیرضا، و نـورائی، سهیلا (1391). توریسـم عشـایری فرصـتی کارآفرینانه در صنعت توریسم کشور، دومین همـایش ملـی راهکارهـای توسـعه اقتصـادی بـا محوریت برنامه‌ریزی منطقه‌ای 12-21. https://civilica.com/doc/157635/
فاضل نیا، غریب و هدایتی، صالح (1389). راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری دریاچه زریوار. جغرافیا و توسعه، (8)19، 145-170. https://gdij.usb.ac.ir/article_1113.html
فرجی‌راد، علیرضا و آقاجانی، سمیه (1388). تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه بندی آن. جغرافیایی سرزمین، 6(3)، 61-72. https://sarzamin.srbiau.ac.ir/article_5428.html
فرجی، حسنعلی، مطیعی لنگرودی، سیدحسن، یداللهی، جهانگیر، و کریم‌زاده، حسین (1393). شناسایی و تحلیل فضایی بسترهای مناسب فرصت‌های کارآفرینی در گردشگری نواحی روستایی مطالعه موردی نواحی روستایی شهرستان ورزقان، فضای جغرافیایی، 14(45)، 17-44. http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-976-fa.html
قنبری، یوسف، رحیمی، راضیه، و برقی، حمید (1400). مدل میزبانی روستاییان در گردشگری خلاق: روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان. جغرافیا و برنامه ریزی. 25 (75)، 193-205. https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/m/article_12788.html
محمدپور زرندی، حسین، حسنی، علی، امینیان، ناصر (1395). عوامل مؤثر برند شهری و اولویت‌بندی آنها از دیدگاه گردشگران بین‌المللی (مطالعه موردی: برج میلاد تهران)، اقتصاد و مدیریت شهری، 4(14)، 135-115. https://iueam.ir/article-1-401-fa.pdf
مرکز آمار ایران. (1395)، سالنامه آماری آذربایجان شرقی
مهدیان بهنمیری، معصومه، و تقوایی، مسعود (1401). تحلیل پراکنش فضایی برخورداری از ابعاد عملگراهای گردشگری خلاق (مطالعه موردی شهرستان‌های استان گلستان). جغرافیا و برنامه ریزی، 26(82)، 249-227. Doi:10.22034/gp.2021.47449.2881
میرکتولــی، جعفــر، و مصــدق، راضیــه (1389). بررســی وضعیــت گردشــگری روســتایی و نقــش آن در رونــق صنایع دســتی دهســتان اســترآباد جنوبی.شهرســتان گــرگان، مطالعــات و پژوهش‌هــای شــهری و منطقــه‌ای، 2(7)، 135-154. https://ensani.ir/file/download/article/20120326121921-1160-47.pdf
Ali, F., Ryu, K. and Hussain, K. (2016). Influence of experiences on memories, satisfaction and behavioral, 12, 5–18. https://doi.org/10.1080/10548408.2015.1038418
Blapp, M., and Mitas, O. (2018). Creative tourism in Balinese rural communities. Current Issues in Tourism, 21(11), 1285-1311. DOI: 10.1080/13683500.2017.1358701
Carson, D. A. (2018). Challenges and opportunities for rural tourism geographies: a view from the ‘boring’ peripheries. Tourism Geographies, 20(4), 737-741.
doi:10.1080/14616688.2018.1477173
Chambers, R. (1995). Poverty and livelihoods: whose reality counts?, Environment and Urbanization, 7(1): 173-204. https://doi.org/10.1177/095624789500700106
Chen, T., and Chai, L. (2010). Attitude towards the environment and green products: consumers’ perspective. Management Science and Engineering.
DFID. (1999). Sustainable Livelihoods Guidance Sheets. London, UK: DFID
Einali, J., Mohammadi Yeganeh, B. and Ghasemlou, H. (2019). The role of creative tourism in sustainable development of rural areas (Case study: Historic-Cultural Villages in North-West of Iran). Journal of Research and Rural Planning, 8(2), 19-39. Doi:10.22067/JRRP.V8I2.67441
Koeberlein, M. (2003). Living from Waste: Livelihood of the Actors Involved in Delhi’s Recycling Economy, Saarbrucken (Germany): Verlag fur Entwicklungspolitik.
Glavovic, B. and Boonzaierb, S. (2007). Confronting coastal poverty: Building sustainable coastal livelihoods in South Africa. Ocean and Coastal Management, 50(1-2), 1-23. doi:10.1016/j.ocecoaman.2006.07.001
Mahdi, G. Shivakoti, G. and Schmidt-Vogt, D. (2009). Livelihood change and livelihood sustainability in the uplands of Lembang Subwatershed, West Sumatra, Indonesia, in a changing natural resource management context. Environmental Management, 43, 84-99. DOI: 10.1007/s00267-008-9142-2
Mbaiwaa, J.E. and Stronzab, A. (2010). The effects of tourism development on rural livelihoods in the Okavango Delta, Botswana. Journal of Sustainable Tourism, 18(5): 635-656. doi: 10.1080/09669581003653500
Mill, R. C. and Morrison, A. M. (1992). The Tourism system: an introductory Text, 2nded. Prentice Hall, New Jersey.
Mohammadi, A., Moharrer, M. and Babakhanifard, M. S. (2019). The business model and balanced scorecard in creative tourism: the ultimate strategy boosters. Current Issues in Tourism, 22(17), 2157-2182. DOI: 10.1080/13683500.2018.1437714
Sarantou, M., Kugapi, O. and Huhmarniemi, M. (2021). Context mapping for creative tourism. Annals of Tourism Research, 86, 302-313. Doi: 10.1016/j.annals.2020.103064
Ross, D. and Saxena, G. (2019).   Participative co-creation of archaeological heritage: Case insights on creative tourism in Alentejo, Portugal. Annals of Tourism Research, 79(3), 23-54, 102790. Doi:10.1016/j.annals.2019.102790
Sangchumnong, A. (2018). Development of a sustainable tourist destination based on the creative economy: Case study of Klong Kone Mangrove Community, Thailand. Kasetsart Journal of Social Sciences. 5(78), 34-65. DOI:10.1016/j.kjss.2018.02.002
Sleuwaegen, L. and Boiardi, P. (2014). Creativity and regional innovation: Evidence from EU regions. Research Policy, 43(9), 1508-1522.DOI: 10.1016/j.respol.2014.03.014
Wang, J., Huang, X., Gong, Z. and Cao, K. (2020). Dynamic assessment of tourism carrying capacity and its impacts on tourism economic growth in urban tourism destinations in China. Journal of Destination Marketing and Management, 15, 100383. Doi: 10.1016/j.jdmm.2019.100383
Zampetakis, L.A. and Moustakis, V. (2006). Linking creativity with entrepreneurial intentions: A structural approach. The International Entrepreneurship and Management Journal, 2(3), 413–428. https://doi.org/10.1007/s11365-006-0006-z

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار