انتخاب چارچوب نظری متناسب با شناسایی پیش‌نیازهای توسعه پایدار روستایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و کارآفرینی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و کارآفرینی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و کارآفرینی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین مراحل یک پژوهش علمی انتخاب چارچوب نظری مناسب و معین است. هدف این پژوهش نیل به چارچوب نظری متناسب با پیش‌نیازهای توسعه پایدار روستایی است. چارچوب نظری نوع نگاه و مکتب علمی است که یک پژوهش بر اساس آن سامان‌دهی می‌شود. در دانش اقتصاد چارچوب‌های نظری و مکتب‌های علمی گوناگونی وجود دارند که قدرت تبیین آن‌ها برای موضوعات مختلف، متفاوت است در نتیجه برای شناسایی یک موضوع خاص و تجزیه و تحلیل مسائل مربوط به آن، انتخاب چارچوب نظری متناسب با آن ضروری است. بنابراین برای تحلیل و شناسایی مسائل مرتبط با توسعه پایدار روستایی، نیز استفاده از چارچوب نظری متناسبی که بتواند تبیین واقع‌گرایانه‌تری را انجام دهد، ضرورت دارد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. با رجوع به ادبیات نظری مهم‌ترین پیش‌نیازهای اساسی توسعه پایدار روستایی شناسایی گردید. آموزش، توسعه انسانی، رژیم نهادی، توسعه اجتماعی، بهبود بهره‌وری، محیط زیست، برابری و مساوات، بهبود زیرساخت‌ها، ترویج اشتغال غیرکشاورزی و فناوری از مهم‌ترین پیش‌نیازهای توسعه پایدار روستایی محسوب می‌شوند. ماهیت اغلب این عوامل نهادی می‌باشد. بنابراین بهترین چارچوب نظری مناسب که قدرت تبیین و تحلیل مسائل مربوط به توسعه پایدار روستایی و ارائۀ تبیین‌های واقع‌گرایانه‌تری را داشته باشد، چارچوب نظری اقتصاد نهادی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا. (1383). توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی.
ازکیا، مصطفی. (1391). مقدمه‌ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی، چاپ ششم. نشر اطلاعات.
بدخشان، زینب، مهرابی بشرآبادی، حسین، و میرزایی خلیل آبادی، حمید رضا. (1397). بررسی اثر توسعه زیرساخت‌ها بر توسعه روستایی ایران. اقتصاد کشاورزی, 12(4), 1-14.‌ https://doi.org/10.22034/iaes.2019.61772.1441
بریاجی، فرزاد، حاتمی‌نژاد، حســین، و اقبالی، ناصر. (1398). تحلیلی بر کیفیت زندگی شهری و تفاوت‌های فضایی آن در (مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران). جغرافیا، 9(2.)457- 47. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22286462.1398.9.2.29.5
بساکی، طیبه، مقدسی، جعفر، نجات، محمد علی، بزغانی فراهانی مهدی، و نجمی، مجتبی (1395). بررسی نقش آموزش‌های انبوهی در توسعه روستایی و فعالیت‌های کشاورزان استان مرکزی، آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 4(3). 69- 80. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23223057.1395.4.3.7.3
بهبودی، داود، اصغرپور، حسین، و محمدلو، نوید (1390). مقایسه‌ی نقش کیفیت نهادی بر بلای منابع طبیعی در بین کشورهای صادر کننده نفت خام، پژوهشنامه اقتصاد کلان، 6 (11)، 61. https://jes.journals.umz.ac.ir/article_22.html
تودارو، مایکل. (1977). توسعه‌ی اقتصادی در جهان سوم، مترجم: غلامعلی فرجادی (1391)، چاپ هفدهم، تهران: بازتاب: موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه.
جمعه پور، محمود (1382). عوامل اصلی در فرآیند توسعه پایدار: مردم، منابع، فضاها و نقش مشارکت مردمی در آن. علوم اجتماعی, 10(22)، 103- 130. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351162.1382.10.22.4.9
حسن زاده، رمضان (1382). نقش و کارکردهای نهادهای آموزشی در انتقال ارزش‌های اجتماعی - فرهنگی،  نوآوری‌های آموزشی، 2(4)، 49. https://noavaryedu.oerp.ir/article_78728.html
خاکی، غلامرضا (1397). روش تحقیق: با رویکرد پایان نامه نویسی. چاپ هفتم، تهران: نشر فوژان.
دادگر، یداله (1395). محور اساسی در نظام‌های اقتصادی. تهران: نشر نی.
دهنوی، دهقان و کهزادی. نوروز. (1394). مبانی علم اقتصاد (اقتصاد خرد و کلان، رشد و توسعه، اقتصاد بین الملل). تهران: دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، محمودی، سمیرا، غفاری، غلامرضا، و پورطاهری، مهدی. (1394). تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی مورد: روستاهای استان خراسان رضوی، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(11)، 107- 87. http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.serd.4.11.87
سالم، علی اصغر، و عرب یار محمدی، جواد (1397). عوامل مؤثر بر فقر چندبعدی، رویکرد مدل‌های چند سطحی پنل. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. ۲۶ (۸۷)، ۷- ۴۶. http://qjerp.ir/article-1-2134-fa.html
سجاسی قیداری، حمدالله، شایان، حمید، و نوربخش رزمی، زهرا (1394). تحلیل نقش کارآفرینی فعالیت‌های غیرکشاورزی در ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان مورد: روستاهای بخش شاندیز شهرستان بینالود. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۴ (۱۲): ۷۶-۵۵. http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.serd.4.12.55
سرخه‌دهی، فاطمه، راغفر، حسین، و مؤمنی، فرشاد (1396). امنیت حقوق مالکیت و توسعه نیافتگی در ایران.  مطالعات راهبردی، 76(20)، 64-33. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17350727.1396.20.76.2.6
شهابی، سیامک (1382). شناسایی توانمندی‌های اشتغال در بخش غیرکشاورزی روستاها (مطالعه موردی شهرستان شهرضا)،  روستا و توسعه، 6(4)، 21
فاضلی، محمد، و جعفر صالحی، سحر (1392). شکاف نگرش، دانش و رفتار زیست محیطی گردشگران. مطالعات مدیریت گردشگران، 8 (22)، 137 ـ 136. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23223294.1392.8.22.6.5
فیض آبادی فراهانی، فرزانه (1392). بررسی نقش بهره‌وری کل عوامل در توسعه پایدار (با تکیه بر اقتصاد ایران). پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد ارشد، دانشگاه تهران.
قاسمی سیانی، محمد و کلانتری خلیل آباد، حسین. (1390). مدیریت مواد زاید محیط زیست روستا و نقش آن در توسعه پایدار با تأکید بر مشارکت‌های مردمی. اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 20(80)، 72-78. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25883860.1390.20.80.12.5
کوهستانی، حسین، و قاسمی، نادره. (1393). نقش حکمرانی خوب در مدیریت توسعه روستایی پایدار، همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404، اصفهان. https://civilica.com/doc/319554
کیوی، ریموند و کامپنهود، لوک‌وان. (1384). روش تحقیق در علوم اجتماعی. مترجم: عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: انتشارات توتیا.
متوسلی، محمود، و نجفی، سیدمحمباقر (۱۳۸8). ابزارهای تحلیل و تبیین مسائل اقتصادی از دیدگاه داگلاس نورث، اقتصاد و جامعه، ۶ (۱۹)، ۸۱. https://www.sid.ir/paper/506424/fa
متوسلی، محمود، مؤمنی، فرشاد، و فتح‌اللهی، جمال (1391). درآمدی بر تبیین نهادی علل پایین بودن بهره وری در اقتصاد ایران، مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، 8(2)، 53 -78. https://doi.org/2010.22096/esp.2013.26162
مداح، مجید، و عبداللهی، مریم. (1391). اثر کیفیت نهادها بر آلودگی محیط زیست در چارچوب منحنی کوزنتس با استفاده از الگوهای پانل دیتا ایستا و پویا(مطالعه موردی: کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی). پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 2(5). 171- 186. https://jiee.atu.ac.ir/article_778.html
موسایی، میثم، و احمدزاده، مریم. (1388). آموزش توسعه‌ای و توسعه پایدار. راهبرد توسعه، 5(2)، 209. https://www.sid.ir/paper/477286/fa
مؤمنی فرشاد، عطارپور، محمدرضا، صالح زاده، رضا، و محمد مهدی، خزایی (1395). ترتیبات نهادی و توسعه همه جانبه: نقش نوآوری‌های نهادی در دستیابی به توسعه فناوری و توسعه پایدار. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). ۱۶ (۳): ۱۳۰-۱۰۷. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17356768.1395.16.3.10.7
نجفی، سید محمد باقر (1392). پیش‌نیازهای نهادی تحقق اقتصاد دانش‌محور در ایران: مطالعه موردی آموزش پایه. استاد راهنما فرشاد مؤمنی. رساله‌ی دکتری، دانشگاه مفید.
نظم فر، حسین (1396). تحلیل سطوح توسعه روستایی و میزان برخورداری دهستان‌های استان آذربایجان غربی. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 6(1). https://www.magiran.com/volume/118473
نورث، داگلاس سی. (1385). ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی مترجم: غلامرضا آزاد (ارمکی)، چاپ اول. تهران: نشر نی.
نورث، داگلاس سی. (1385). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی مترجم: محمدرضا معینی، چاپ دوم. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
نورث، داگلاس سی. (1397). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی  مترجم: محمدرضا معینی، چاپ سوم. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات، 1397.
نورث، داگلاس سی. (1377). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی مترجم: محمدرضا معینی، چاپ سوم. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ اول.
Alkire, S., Roche, J. M., Ballon, P., Foster, J., Santos, M. E., and Seth, S. (2015). Multidimensional poverty measurement and analysis. Oxford University Press, USA.
Atchoarena, D., and Gasperini, L. (2003). Education for Rural Development towards New Policy Responses. International Institute for Educational Planning (IIEP) UNESCO. 7-9 rue Eugene-Delacroix, 75116 Paris, France.
Carroll, L. S. L. (2017). A comprehensive definition of technology from an ethological perspective. Social Sciences, 6(4), 126. https://doi.org/10.3390/socsci6040126
Chen, D. H. C., and Dahlman, C. J. (2004). Knowledge and development: a cross-section approach . World Bank Publications.
Choi, H. C., and Sirakaya, E. (2006). Sustainability indicators for managing community tourism. Tourism management, 27(6), 1274-1289. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2005.05.018
Commons, J. R. (1931). Institutional economics. The American economic review, 648-657. https://www.aeaweb.org/journals/aer
Debnath, S. C. (2011). Key Determinants of Economic Incentives and Institutional Regimes to Promote Knowledge-based Economy in East Asia, Ritsumeikan Iinternational Affairs, 183-229. https://core.ac.uk/download/pdf/60536618.pdf
Doyle, M. and Stiglitz, J. (2014). Eliminating Extreme Inequality: A Sustainable Development Goal, 2015–2030. Ethics and International Affairs, 28(1), 5-13. https://doi.org/10.1017/S0892679414000021
Dragulanescu, I. V., and Drutu, M. (2012). “Rural tourism for local economic development”. International journal of academic research in accounting, finance and management sciences, 2(1), 196-203. https://ideas.repec.org/a/hur/ijaraf/v2y2012i1specialp196-203.html
Ekbrand, H., and Halleröd, B. (2018). The more gender equity, the less child poverty? A multilevel analysis of malnutrition and health deprivation in 49 low-and middle-income countries. WorldDevelopment, (108),221-230. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.01.028
Escap, U. (2009). What is good governance?
Fathollahi, J., Momeni, F., Elahi, N., and Najafi, S. M.S. (2015). Appropriate theoretical framework for understanding and analyzing economic issues in knowledge-based economy. Journal of the Knowledge Economy. 8(3), 957-976. https://doi.org/10.1007/s13132-015-0307-y
Haq, M. (1995). Reflections on human development. New York: Oxford University Press.
Holland, J., Burian, M., and Dixey, L. (2003). Tourism in poor rural areas: Diversifying the product and expanding the benefits in rural Uganda and the Czech Republic. 7-15. https://lib.icimod.org/record/11291
Iordan, M., Grigorescu, A., and Chilian, M. N. (2012). Competitiveness-productivity, sustainable development. Valahian Journal of Economic Studies, 3(4), 103-118. https://ideas.repec.org/s/vrs/vaecst.html
Jaja, J. M. (2014). Good governance in rural areas: challenges for social security. Social Science,  71(1), 25153-25157.‌ https://www.researchgate.net/profile/Jones-Jaja/publication/269099883
Keping, Y. (2018). Governance and good governance: A new framework for political analysis. Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, 11(1), 1-8. https://doi.org/10.1007/s40647-017-0197-4
Kumar, A., and Singh, K. M. (2012). Role of ICTs in rural development with reference to changing climatic conditions. Ict For Agricultural Development Under Changing Climate, Krishna M. Singh, MS Meena, eds., Narenda Publishing House. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2027782
Mantzavinos, C., Douglas, C. and Shariq, S. (2004). Learning, Institutions and Economic Performance, Perspectives on Politics. 2(1) 15-29. https://doi.org/10.1017/S1537592704000635
Murphy, K. (2012). The Social Pillar of Sustainable Development: A Literature Review and Framework for Policy Analysis. Sustainability: Science, Practice and Policy 8(1). https://doi.org/10.1080/15487733.2012.11908081
Nasihuddin, A. A., Pamuji, K., Rosyadi, S. and Ahmad, A. A. (2020). The Role of Social Capital in Promoting, Sustainable Rural Development Area. https://doi.org/10.1088/1755-1315/448/1/012067
North, D C. (1996). Economic Performance through Time: The Limits to Knowledge. Retrieved from https://ideas.repec.org/p/wpa/wuwpeh/9612004.html .
North, D. (1994). Economic performance through time. The American Economic Review, 84(3). https://www.jstor.org/stable/2118057
Oulton, N. (2004). A statistical framework for the analysis of productivity and sustainable development. Centre for Economic Performance, London School of Economics and Political Science.  http://eprints.lse.ac.uk/id/eprint/19963
Putnam, R.D. (1993). Making Democracy Work: civic traditions in modern ltaly Princeton University Press, Princeton.
Sakurai, S. (2006). Development of a'locally produced-locally consumed'movement based on the farmers' market and its impact on rural development. Agricultural Marketing Journal of Japan (Japan).
Sembene, D. (2011). Institutions and poverty. American University. Faculty of the College of Arts and Sciences of American University, the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy.
Sen, A. (1999). Beyond the Crisis: Development Strategies in Asia Singapore: Institute of Southeast Asian Studies Press. https://bookshop.iseas.edu.sg/publication/1302
Shankar, R. and Shah, A. (2003). Bridging the Economic Divide within Countries: A Scorecard on the Performance of Regional Policies in Reducing Regional Income Disparities, World Development, 31(8), 1421-1441. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(03)00098-6
Sokołowicz, M.E. (2015). Institutional perspective of urban and regional economics–selected areas of empirical application. Journal of Economics and Management, (19(, 45-62.‌ https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171368579
Thompson, M. (2018). Social capital, innovation and economic growth. Journal of Behavioral and Experimental Economics (formerly The Journal of Socio-Economics), Elsevier, vol. 73(C), 46-52. https://doi.org/10.1016/j.socec.2018.01.005
UNDP. (1990). Human Development Report. New York: Oxford University Press.
UNDP. (1994). Human Development Report. New York: Oxford University Press.
UNDP. (2014). Chief Technical Adviser in Rural Development
UNIRSD. (2016). Transformations to Equity and Sus trainability: UNIRSD S trategy 2016-2020. Available on: https://www.unrisd.org .
United Nation. (1996). Indicators of Sustainable development: framework and methodologies.
United Nation. (2009). policy options and actions for expediting progress in implementation: rural development. Report of the Secretary- General.
Uphoff, N. and Miltion, E. (1984). Local Organization Intermediatries in Rural Development. Cornoll University Press, London. https://cir.nii.ac.jp/crid/1130000796374300544
WCED (World Commission on Environment and Development) (1987). Our Common Future. Oxford: Oxford University Press. Oxford. New York.
Williamson, O. (1994). Institutions and economic organization: the governance perspective. Proceedings of the World Bank Annual Conference on Development Economics, Washington, D.C., World Bank.
World Bank. (2007). Building knowledge economies: Advanced strategies for development. The World Bank.
World Health Organization. (2016). World health statistics 2016: monitoring health for the SDGs sustainable development goals. World Health Organization.
Worldbank. (2021). Rural population (% of total population). https://data.worldbank.org/indicator/SP.RUR.TOTL.ZS
Worldbank. (1975). Rural Development, Public Disclosure Authorized. Report No. 10272, 3-4.
روستا و توسعه پایدار فضا
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 13
فروردین 1402
صفحه 117-138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار