بسترهای حاکم و پیامدهای حاصل از توسعه گردشگری بر مبنای مزیت های رقابت پذیری در ناحیه روستایی رودبار قصران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و بنیادی و دارای ماهیت تفسیری و تحلیلی و از نظر روش، در گروه پژوهش‌های کمی و کیفی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش گراندد تئوری و مدل ترکیبی (FSORA، FCOPRAS)،(EDAS)، و نرم‌افزار SPSS، استفاده شد. نتایج برخورداری روستاها از شاخص‌های گردشگری نشان داد که از بین روستا‌های مورد مطالعه روستای لالان و شمشک در بهترین وضعیت، و روستای حصارک در بدترین وضعیت قرار دارد. همچنین نتایج تئوری زمینه‌ای به منظور بررسی بستر‌های حاکم بر توسعه گردشگری نشان داد، بستر‌های (حکمروایی مطلوب گردشگری، نهادینه‌سازی فرهنگ گردشگری، رویکرد نامتمرکز گردشگری، تدوین برنامه راهبردی از طریق ظرفیت‌ها و توانمندی‌های رقابت‌پذیر گردشگری، تشکیل تیم تخصصی در زمینه توسعه گردشگری، توسعه زیرساخت‌های گردشگری، تبلیغات مناسب گردشگری) از سوی متخصصان پیشنهاد شد و از بین آنها، حکمروایی مطلوب گردشگری با مقدار وزن 33/72، بیشترین میزان اهمیت را به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج تئوری زمینه‌ای به منظور بررسی پیامد‌های حاصل از توسعه گردشگری نیز نشان داد پیامدهای شناخته شده از جانب متخصصان شامل توسعه پایدار گردشگری، ارتقاء کیفیت زندگی، رونق بازاریابی، افزایش آگاهی و دانش گردشگری در روستا‌ها بوده است که از بین پیامد‌های مطرح شده، توسعه پایدار گردشگری با مقدار وزن 54/72، بیشترین میزان اهمیت را به خود اختصاص داده است. در نهایت اینکه بین بستر‌های حاکم و پیامد‌های توسعه گردشگری بر مبنای مزیت‌های رقابت‌پذیری ناحیه کوهستانی رودبار قصران ارتباط معنادار و مثبت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining Governing Factors and Impacts of Tourism Development based on Competitiveness Advantages: A Case Study of Rodbar Ghasran Rural Region

نویسندگان [English]

  • Sadegh Saghafiasl 1
  • Hassan Afrakhteh 2
1 M.Sc. Department of Human Geography, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Professor of Geography and Rural Planning, Department of Human Geography, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Attaining a distinct position and competitive edge among tourists is crucial for providing the foundation for rural tourism development. This study investigates the prevailing contexts and consequences of rural tourism development in Rodbar Ghasran region, focusing on competitiveness advantages. The research is applied, fundamental, interpretive, and analytical, employing both quantitative and qualitative methodologies. The analysis utilized Grounded Theory and Combined Models (FSORA, FCOPRAS), (EDAS), and SPSS software. Results indicated that among the studied villages, Lalan and Shemshak were in the best condition in terms of tourism indicators, while Hesarak was in the least favorable situation. Theoretical groundwork to examine governing contexts for tourism development identified factors such as optimal governance, institutionalization of tourism culture, decentralized approach, strategic planning based on competitive capacities, educibility of tourism, formation of a specialized team, development of tourism infrastructure, and effective advertising. Experts assigned the highest importance to optimal governance of tourism with a weight of 72.33. Similarly, the theoretical background for studying consequences highlighted sustainable tourism development, improved quality of life, marketing growth, and increased awareness and knowledge of tourism in rural areas. Sustainable development of tourism was considered the most significant consequence, with a weight of 72.54. Importantly, the results revealed a meaningful and positive relationship between prevailing contexts and consequences of rural tourism development based on competitiveness advantages in the Rodbar Ghasran region, with a significance level of 0.000.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism development
  • competitiveness advantages
  • rural area
  • Rodbar Ghasran

مراجع

اربابی سبزواری و  آزاده. علیزاده، محمد. زمانی، حمید. رحیمی، محمد (1398). کاربرد ماتریس لئوپولد ایرانی در تبیین اثرات اجتماعی-اقتصادی فیزیکی پروژه گردشگری هزاره و یک شهر (مطالعه موردی: پروژه هزار و یک شهر منطقه 22 تهران). فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 9(30) 1-33. https://urb.dehaghan.iau.ir/article_665674_ec1adf38fc9d8f8a0f15f951a14261c6.pdf
افراخته، حسن و  جلالیان، حمید. آرامی، ابراهیم (1398).  تحلیل عوامل موثر در رقابت‌پذیری گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان سرعین). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی. 14(2)، 457-472. https://www.sid.ir/paper/175990/fa
ایمانی خوشخو، محمدحسین و  نادعلی‌پور، زهرا (1395).  ارائه الگوی مفهومی رقابت‌پذیری مقصد گردشگری در چارچوب توسعه پایدار. فصلنامه علمی و پژوهشی گردشگری و توسعه، 5(7)، 84-106. https://www.sid.ir/paper/514767/fa
برومند، بابک و کاظمی، علی. رنجبریان، بهرام (1397).  توسعه مدل بومی سنجش رقابت‌پذیری گردشگری مقاصد گردشگری ایران. تحقیقات بازاریابی نوین. 8(2)، 15-122. https://doi.org/10.22108/nmrj.2018.105465.1339
بزرگر، صادق و حیدری، محمدتقی. رسولی، محمد (1400).  تبیین راهبرد‌های توسعه گردشگری با تاکید بر مزیت‌های رقابت‌پذیری مطالعه موردی: شهرستان سقز. گردشگری شهری، 8(4) صص 29-42. https://doi.org/10.22059/jut.2021.317548.875
تودارو، مایکل (1383). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.  http://www.nosabooks.com/WebUI/book.aspx?simorgh=1&marckey=1380876&marckind=3
حیدری، محمدتقی و رحمانی، مریم. خانمرادی، سجاد. حقی، یعقوب (1400). تبیین راهبرد‌ی پیشران‌های رقابت‌پذیریگردشگری در دستیابی به بازار‌های هدف گردشگری مورد مطالعه: استان زنجان. گردشگری و توسعه. 10(3).  https://www.doi.org/10.22034/jtd.2020.223240.1987
خان‌زاده، حامد و رهنورد، فرج‌اله. بامداد، ناصر. محمودزاده، سید مجتبی (1400).  مدل تبیین رقابت‌پذیری گردشگری شهرهای توریستی در ایران. تحقیقات بازاریابی نوین. 11(2). 45-68. https://doi.org/10.22108/nmrj.2021.126677.2339
خانی، فصیله و قاسمی وسمه جانی، ابوطالب. قنبری نسب، علی (1388). بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظر‌سنجی از خانوار‌های روستایی (مطالعه موردی، روستای چمخاله، شهرستان لنگرود)، جغرافیای انسانی، 1(4). 51-64. https://www.sid.ir/paper/177054/fa
زروکی، شهریار و اولیایی‌نسب، مرضیه (1396).  بررسی عوامل موثر بر رشد گردشگری با تاکید بر رقابت‌پذیری مقصد کاربردی از روش داده‌های تابلویی پویا و تخمین‌زن GMM-Sys. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 6(23). 104-77. https://www.doi.org/10.22080/jtpd.2018.1765
فرزین، محمدرضا و شکاری، فاطمه. عزیزی، فاطمه (1397).  رقابت‌پذیری مقصد گردشگری: تحلیل اهمیت-عملکرد (مورد مطالعه: شهر یزد و شهر شیراز). فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، 13(44). 219-247. https://doi.org/10.22054/tms.2018.9653
فرزین، محمدرضا و نادعلی‌پور، زهرا (1389).  عوامل موثر بر مزیت رقابتی مقصد‌های گردشگری در ایران (مورد مطالعه: منطقه چابهار). مطالعات گردشگری، 5(14)، 41-67. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23223294.1389.5.14.2.4
Brida, J.G & Risso, W.A. (2009). Tourism as a factor of long-run economic growth: An empirical analysis for Chile”. European Journal of Tourism Research, 2(2), 178-185 http://dx.doi.org/10.54055/ejtr.v2i2.36
Cossío-Silva, F. & Ángeles Revilla-Camacho, M. & Vega-Vázquez, M. (2018) The tourist loyalty index: A new indicator formeasuring tourist destinat, Journal of Innovation & Knowledge, 1, pp. 1-9 https://doi.org/10.1016/j.jik.2017.10.003
Dieke, P. U. (2005). Critical success factors for tourism development in less developed countries (LDCs).
El-Said, O. and Aziz, H. (2019). Egypt's competitiveness: Empirical examination of the relationship between destinations attributes, tourist satisfaction, and behavioral intentions among the hotel guests.Tourism and Hospitality Management, 21(1):1-21. https://doi.org/10.20867/thm.25.1.2
Gomezelj Omerzel, D. (2011). The local business sector’s perception of the competitiveness of Slovenia as a tourist destination”. Turizam: znanstveno-stručni časopis, 59(1.), 25-46 https://www.researchgate.net/publication/285936220_The_local_business_sector's_perception_of_the_competitiveness_of_Slovenia_as_a_tourist_destination
Kum, H. Aslan, A. Gungor, M. (2015).Tourism and economic growth: The case of Next- 11 Countries”. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(4), 1075-1081 https://dergipark.org.tr/en/pub/ijefi/issue/31971/352244
Lee, C & King, B. (2009). “A determination of destination competitiveness for Taiwan’s hot springs tourism sector using the Delphi technique”. Journal of Vacation Marketing, 15, 243-257 http://dx.doi.org/10.1177/1356766709104270
Nadian, M. (2013). Iranian Tourism Competition Evaluation from the Beginning of the Fourth to the Fifth Development Plan. Graduate Course. Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran. (In Persian).
Noronha, R. (1977). Social and cultural dimensions of tourism: A review of the literature in English. In English, draft report (to be issued as a World Bank WorkingPaper, 1977); https://archivesholdings.worldbank.org/draft-working-paper-social-and-cultural-dimensions-of-tourism-a-review-of-the-literature-in-english-prepared-by-raymond-noronha-consultant-for-the-tourism-projects-department
Ntloko, N. J. & Swart, K. (2008). Sport tourism event impacts on the host community: A case study of Red Bull Big Wave Africa. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 30(2), 79-93. http://dx.doi.org/10.4314/sajrs.v30i2.25991
Reisinger, Y. Michael, N.Hayes, J. P.(2019). Destination competitiveness from a tourist perspective: A case of the United Arab Emirates. International Journal of Tourism Research, 21(2), 259-279. https://doi.org/10.1002/jtr.2259
Sharpley, R & Telfer J. D. (2002). Tourism and Development: Concepts and Issues. Cambrian Printers Ltd. https://books.google.com/books/about/Tourism_and_Development.html?id=Wvo1sIjZH3UC
Wong, P. P. W. & Teoh, K. (2015) the influence of destination competitiveness on customer-based brand equity, Journal of Destination Marketing & Management. 4(4) pp. 206–212 http://dx.doi.org/10.1016/j.jdmm.2015.05.001
Woyo, E. & Slabbert, E. (2019). Crossborder destination marketing of attractions between borders: The case of Victoria Falls. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 2(2), 145-165. http://dx.doi.org/10.1108/JHTI-10-2018-0073

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 خرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 24 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 شهریور 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار