بررسی وضعیت گردشگری روستایی در دوره کووید-19 و اثرات آن (مورد: روستاهای گردشگری شهرستان شیراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه معماری و مدیریت شهری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

چکیده

در چند سال گذشته با شیوع کووید-19، زندگی بشر دگرگون شده است. شاید بتوان گفت که مهمترین تاثیرپذیری در بخش اقتصادی بوده است. یکی از بخش های مهم اقتصادی کشورها که ارتباط زیادی با بحران و شیوع پاندمی دارد، گردشگری است؛ چرا که گردشگران متناسب با وضعیت هر منطقه، اقدام به برنامه ریزی و سفر می نمایند. بنابراین با شیوع کووید-19، بخش گردشگری نیز شرایط جدیدی را تجربه کرده است. در این تحقیق هدف آن است که در ابتدا وضعیت گردشگری روستایی بررسی شود و سپس اثرات شیوع کووید-19 در گردشگری روستایی شناخته و تحلیل گردد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات پیمایشی با استفاده از ابزار پرسش نامه است. جامعه آماری تحقیق را ساکنان سه روستای گردشگری دشت ارژن، بند امیر و قلات در شهرستان شیراز تشکیل می دهند که بالغ بر 7465 نفر بوده است. بر اساس محاسبه فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 365 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده که روایی آن از طریق جامعه نخبگان تایید و پایایی نیز از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 84/0 تایید شد. مقایسه نوع گردشگران وارد شده در حال حاضر نسبت به قبل از شیوع بیانگر این نکته است که میزان گردشگران داخلی وارد شده به سه روستا نسبت به گردشگران خارجی از سرعت بیشتری برخوردار است. نتیجه آزمون تایید نمود که پاندمی کووید-19 از نظر اقتصادی و اجتماعی در سطح کمتر از 05/0 تاثیرات منفی در زمینه های مختلف از جمله کاهش درامد، کاهش اشتغال، تعطیل شدن اقامتگاه های گردشگری، کاهش عرضه محصولات، کاهش منابع مالی، کاهش جذب سرمایه، کاهش تعامل، کاهش تورهای گردشگری و کاهش مشارکت زنان در بخش گردشگری داشته است. البته سه متغیر آموزش و دانش گردشگری روستاییان، خلاقیت و نوآوری گردشگری و همچنین جایگاه فناوری در گردشگری بعد از شیوه پاندمی، شرایط مناسب تری داشته است.

کلیدواژه‌ها


بیشمی، بهار؛ اسدی امیری، تهمینه؛ صالحی، صادق. (1399). بررسی راهکارهای بازآفرینی بوم‌گردی در دوران پساکرونا (مطالعه موردی: مناطق روستایی مازندران)، پژوهش گردشگری، 2(1): 29-47.
ترابی فارسانی، ندا؛ بهادری، سید رضا. (1399). شناسایی راهکارهایی جهت رونق اقامتگاه‌ها پس از بحران شیوع کووید 19، مطالعات مدیریت گردشگری، 15: 91-114.
تقیلو، علی اکبر؛ کیانی، مصطفی؛ کهکی، فاطمه السادات. (1397). بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی گردشگری در سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سامان)، مجله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 8(31): 103-114.
حجی پور، محمد؛ کریمی پور، جواد. (1399). واکاوی موانع پایداری تولید روستایی در بخش مرکزی شهرستان بشرویه، روستا و توسعه پایدار فضا، 1(4): 87-105.
حیدری ساربان، وکیل؛ حاجی حیدری، سمیه. (1397). تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت گردشگری روستایی، مطالعة موردی: (روستای موئیل شهرستان مشگین‌شهر)، برنامه‌ریزی فضایی، 7(4): 73-92.
دادورخانی، فضیله؛ موسوی، سمیه سادات. (1401). تحلیل پیامدهای همه گیری کرونا بر اقتصاد روستایی،  پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 54(1): 391-413.
رسولی، آزاده؛ شیران، زهرا؛ کثیری، زهرا. (1399). بررسی سبک زندگی پسا کرونا و تأثیر آن بر گردشگری روستایی، پنجمین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، اجتماعی و سبک زندگی، تهران.
سعیدی، سعیده. (1399). نقش اقامتگاه‌های بومگردی در توسعه گردشگری قومی در زمان بحران: مطالعه موردی استان گیلان، جامعه فرهنگ رسانه، 9(34): 11-41.
صادقی، حجت الله. (1400). تحلیل شاخص‌های گردشگری خلاق در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرستان دزپارت)،. روستا و توسعه پایدار فضا، 2(2): 55-67.
صادقی، حجت الله؛ موسوی فرد، پرتو سادات. (1399). نقش سدها در توسعه پایدار گردشگری روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بالادست سد کارون سه در شهرستان ایذه)، روستا و توسعه پایدار فضا، 1(1): 179-201.
عسگری سوادجانی، علیرضا؛ رضایی، محمدرضا؛ سجاسی قیداری، حمدالله. (1400). تحلیل تأثیر پاندمی کووید 19 بر تخریب خلاق گردشگری از دیدگاه ساکنان مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر یزد، مجله گردشگری شهری، 8(1): 1-13.
نعیم آبادی، نازنین؛ جوان، فرهاد. (1399). تحلیل عوامل اثرگذار بر طول اقامت گردشگران در بوم گردی‌های شهرستان مشهد، روستا و توسعه پایدار فضا،1(1): 69-84.
Bai, H. M., Zaid, A., Catrin, S., Ahmed, K., Ahmed, A. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review, Int. J. Surg, 8(4): 8-17.‌
Belij, М.; Veljković, Ј. and Pavlović, S. (2016) Role of local community in tourism development: Case study village Zabrega, Glasnik Srpskog Geografskog Drustva 9(4): 1–14.
Brouder, P. (2020).Reset redux: possible evolutionary pathways towards the transformation of tourism in a COVID-19 world, Tourism Geographies,22(3): 484-490.
Cvijanović, D., Pantović, D., & Đorđević, N. (2021). Transformation from urban to rural tourism during the COVID-19 pandemic: The case of Serbia. In International scientific conference Sustainable agriculture and rural development, Belgrade, Serbia, 123-132.
Hallaj, Z., Bijani, M., Abbasi, E., Valizadeh, N., & Mohammadi, M. (2022). Tourism Development During the Pandemic of Coronavirus (COVID-19): Evidence From Iran, Frontiers in Public Health, 10(1): 1-10.
Hoque, A., Shikha, F. A., Hasanat, M.. W., Arif, I., & Hamid, A. B. A. (2020). The effect of Coronavirus (COVID-19) in the tourism industry in China, Asian Journal of Multidisciplinary Studies, 3(1): 52-58.‌
Kuo, H.I., Chen, C.C., Tseng, W.C., Ju, L.F., Huang, B.W. (2008).Assessing impacts of SARS and avian flu on international tourism demand to Asia, Tourism Management, 29(5): 917-928.
Lane, B. (2009). Rural tourism: An overview, The SAGE handbook of tourism studies, 354-370.‌
Li, Z., Zhang, X., Yang, K., Singer, R., & Cui, R. (2021). Urban and rural tourism under COVID-19 in China: Research on the recovery measures and tourism development, Tourism Review, 76(4): 718-736.
Marques, C. P., Guedes, A., & Bento, R. (2022). Rural tourism recovery between two COVID-19 waves: The case of Portugal, Current Issues in Tourism, 25(6): 857-863.‌
Martínez, J. M. G., Martín, J. M. M., Fernández, J. A. S., Mogorrón-Guerrero, H. (2019). An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism, Journal of Business Research, 100(2): 165-174.‌
Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., ... Agha, R. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review, International journal of surgery, 78: 185-193.‌
Nielsen, H. and Spenceley, A. (2015) The success of tourism in Rwanda – Gorillas and more, Journal of Toursim Management 5(12): 125-165.
Niewiadomski, P. (2020). COVID-19: from temporary de-globalisation to a re-discovery of tourism?, Tourism Geographies, 22(3): 651-656.
Ohe, Y. (2020). Exploring a way forward for rural tourism after the corona pandemic,  Journal of Global Tourism Research, 5(2): 105-106.‌
 Polukhina, A., Sheresheva, M., Efremova, M., Suranova, O., Agalakova, O., & Antonov-Ovseenko, A. (2021). The concept of sustainable rural tourism development in the face of COVID-19 crisis: Evidence from Russia. Journal of Risk and Financial Management, 14(1), 38, 1-19.
Rassy, D., Smith, R.D. (2013).The economic impact of H1N1 on Mexico's tourist and pork sectors, Health Economics,22(7): 824-834.
Rosalina, P. D., Dupre, K., & Wang, Y. (2021). Rural tourism: A systematic literature review on definitions and challenges,  Journal of Hospitality and Tourism Management, 47(33): 134-149.
Sari, N. M., Nugroho, I., Julitasari, E. N., & Hanafie, R. (2022). The Resilience of Rural Tourism and Adjustment Measures for Surviving The COVID-19 Pandemic: Evidence from Bromo Tengger Semeru National Park, Indonesia. Forest and Society, 6(1), 67-83.‌
Sharifi, A., Khavarian, A.R. (2020).The COVID-19 pandemic: Impacts on cities and major lessons for urban planning, design, and management, Science of The Total Environment,749(4), 45-67.
Susilawati, S., Falefi, R., Purwoko, A. (2020). Impact of COVID-19’s Pandemic on the Economy of Indonesia. Budapest International Research and Critics Institute (BIRCI-Journal): Humanities and Social Sciences, 3(2):1147-1156.‌
Vaishar, A., & Šťastná, M. (2022). Impact of the COVID-19 pandemic on rural tourism in Czechia Preliminary considerations. Current Issues in Tourism, 25(2), 187-191.‌
Wilson, S., Fesenmaier, D. R., Fesenmaier, J., & Van Es, J. C. (2001). Factors for success in rural tourism development, Journal of Travel research, 40(2): 132-138.‌
Yang, Y., Zhang, H., Chen, X. (2020).Coronavirus pandemic and tourism: dynamic stochastic general equilibrium modeling of infectious disease outbreak, Annals of Tourism Research,83: 1-7.