تحولات فضاهای انسان ساخت در ناحیه لشت نشاء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی ،دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

جهانی شدن اقتصاد، تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع و دخالت­ های انسان­ ها در محیط طبیعی باعث تحول انواع فضاهای طبیعی، فضاهای کشاورزی و فضاهای انسان ساخت شده است. هدف این مطالعه بررسی میزان و علل تحولات فضای انسان ساخت در ناحیه لشت نشاء است. استراتژی پژوهش استقرا کیفی، روش جمع­ آوری داده ­ها اسنادی و میدانی و برای بررسی سیر تحولات تاریخی منابع مکتوب و شفاهی مورد بررسی قرار گرفت. تحولات فضایی از طریق تصاویر ماهواره درسامانه گوگل ارث­ انجین بررسی و براساس اطلاعات میدانی در محیط ArcGIS ویرایش شد. 26نمونه برای مصاحبه به صورت هدفمند از بین مطلعین محلی و 43تصویر و 2فیلم از شرایط منطقه تهیه شد و برای تحلیل کل داده ­ها از روش کیفی داده بنیاد و نرم افزار ATLAS.ti استفاده شد. با توجه به یافته ­ها، عرصه محیطی طبیعی در منطقه­ رو به افول بوده است به گونه ­ای که سطح برنجزارهای ناحیه تا سال 1375 افزایش داشته اما پس از آن، کاهش را نشان داد؛ برای باغ ­ها تا سال 1375کاهش و سپس افزایش ثبت شد، فضاهای انسان ساخت در کل دوره افزایشی بود، این تحولات  تحت تاثیر گذشته و بستر تاریخی آن بروز یافت و بر اساس تحولات جمعیتی، مالکیت زمین، ارث و در کنار آن عناصری همچون اثرات اقتصاد جهانی، سیاستگذاری حکومت­ ها و دولت­ ها، تغییرات نهادی، نهادهای­ کژکارکرد، نظام قاعده­ گذاری و پاداش­ ها، فضای­ نااطمینان تولید و عدم توان رقابت فعالیت­ های مولد در ناحیه مورد مطالعه باعث گسترش سرمایه ­داری مستغلات و ساخت­ و­سازهای تجاری و خدماتی شده است یافته ­ها نشان دهنده گسترش سرمایه ­داری غیر مولد، عدم شکل ­گیری کامل چرخه ­های سرمایه­ داری است ساختار انگیزشی مسلط در ناحیه در اثرتجربه تاریخی، مشکلات روزمره و دانش غیر بومی، سازه های ذهنی و باورهای مردم را به سمت فروش زمین جهت داد.

کلیدواژه‌ها


احمدی ،بابک(1393).واژه نامه فلسفی مارکس ،نشر مرکز ،تهران
استراس،آنسلم­وکوربین،جولیت (1390).اصول روش تحقیق کیفی :نظریه مبنایی،رویه هاو شیوه هاترجمعه بیوک محمدی،انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ،تهران
اشرف ،احمد(1355).موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه، تهران: انتشارات زمینه، ۱۳۵۹
افراخته ،حسن (1399الف).تحول پارادایمی در اقتصاد فضا(عبور از رویکرد تحلیل فضایی). اقتصاد فضا و توسعه روستایی.۹(۳۱) :۲۰-۱
افراخته ،حسن(1399ب).بایسته های ساختاری توسعه در نواحی روستایی ایران،نشر قومس ،تهران
افراخته حسن(1400). نقدی بر پارادایم تحلیل فضایی از منظر جغرافیای اقتصادی رابطه ای. اقتصاد فضا و توسعه روستایی.۱۰ (۳۷) :۲۰-۱
افراخته حسن، حجی پور محمد(1393). انباشت سرمایه و اقتصاد فضا در ایران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی.۳ (۱۰) :۶۳-۴۳
افراخته، حسن(1391). اقتصاد فضا و توسعه روستایی (مورد: ناحیه شفت). اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۱ (۱) :۳۹-۵۴
امیر انتخابی ، شهرام (1397). بررسی اثرات توسعه سکونتگاهی در تغییرکاربری اراضی کشاورزی ؛مطالعه موردی شهرستان تالش،پژو هش های مکانی- فضایی سال سوم،شماره اول ،صص84-69
امیر انتخابی ،شهرام (1392).تحول فضایی کالبدی روستا های ساحلی گیلان (مطالعه موردی :حوزه زیبا کنار)،فصلنامه برنامه ریزی کالبدی –فضایی،سال دوم ،شماره4،صص122-113
امینی ،ایرج(1388).بربال بحران(زندگی سیاسی علی امینی )،انتشارات ماهی ،تهران
امینی ،علی (1390).خاطرات علی امینی به کوشش یعقوب توکلی ،انتشارات سوره مهر، تهران
بلیکی، نورمن (1393).طراحی پژوهشهای اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان تهران ، نشر نی.
بهروز ،سید محمد وضرغامی ،اسماعیل ومهدی نژاد،جلال الدین(1393). پارادایم های معاصر هستی شناسی فضا و نسبت آن با شناخت شناسی معماری، روش شناسی علوم انسانی سال 20 ، شماره 81،صص52-31
پور عزیزی ، علی و احمدی پور ، زهرا ومشکینی ، ابوالفضل(1396).تحلیل اثرات فضایی بازار زمین بر ناپایداری اقتصاد کشاورزی ( مطالعه موردی :شهرستان مریوان، بخش خاو و میر اباد)،برنامه ریزی و آمایش فضا،دوره 21،شماره2، صص 78-57
ترکاشوند, زهرا. (1397). تاثیر کارآفرینی گردشگری بر اقتصاد فضایی روستاها نمونه مورد مطالعه: دهکده گردشگری عباس برزگر، بوانات. جغرافیا و روابط انسانی, 1(3), 247-262.
توسلی ،غلام عباس(1376).نظریه های جامعه شناسی،سمت،تهران
سعدی حشمت الله، عواطفی اکمل فرشته(1397). عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای شهرستان همدان. اقتصاد فضا و توسعه روستایی.(۲۴) :۲۲۶-۲۱۱
طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین(1398).درآمدی بر روش تحقیق: رویه های استاندارد تحلیل داده های کیفی،سیاست نامه علم وفناوری ،شماره27، صص96-67
عباسی، هوشنگ(1378).سرزمین عادلشاه(لشت نشاء)،نشر گیلکان ،رشت
قماش پسند،محمد تقی و مشیری،سید رحیم و کردوانی ، پرویز و مهدوی ، مسعود(1396).تحلیل نقش خانه های دوم در تغییر کا ربری اراضی کشاورزی روستا های بخش مر کزی شهرستان  لاهیجان.نگرش های نو در جغرافیا انسانی ،دوره 9، شماره 4،پائیز 1396،صص1-13
کلهر،محمدوصدیقه،غلامحسین(1390).بانوفخرالدوله­ومساله­لشت­نشاء،مسکویه،زمستان1390دوره­ شماره19صص118-99
مارکس ،کارل(1388).سرمایه،نقدی بر اقتصادسیاسی،جلد یکم،ترجمعه حسن مرتضوی ،انتشارات آگاه،تهران
محسنی تبریزی، علیرضا (1395).روش تحقیق کیفی در مکاتب تفسیری. تهران: نشر اطلاعات
محمدپور،احمد(1390).روش تحقیق کیفی ضد روش ،انتشارات جامعه شناسان ، تهران
مصلی نژاد ،عباس (1396).دولت و توسعه اقتصادی در ایران ،نشر نی
نورث،داگلاس(1396).فهم فرایند تحول اقتصادی ،ترجمه میرسعید مهاجرانی و زهرا فرضی زاده - نشر نهادگرا - چاپ اول تهران
نوروزی, محمدرضا, دانایی فرد, حسن, فانی, اصغر علی, حسن زاده, علیرضا. (1393). پردازش نظری مسئولیت اجتماعی بر مبنای نظریه داده بنیاد. بهبود مدیریت, 8(4), 5-34.
وودز،مایکل(1389).جغرافیا روستایی(فرایندها،واکنش هاوتجربه های بازساخت روستایی)،ترجمعه محمدرضا رضوانی ،فرهاد صامتی،انتشارات دانشگاه تهران،تهران
هاروی، دیوید (۱۳76).عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه‌ی محمدرضا حائری، فرخ حسامیان، بهروز منادی زاده، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.1973
هاروی،دیوید (1387).شهری شدن سرمایه"چرخه دوم انباشت سرمایه در تولید محیط مصنوع.ترجمعه عارف اقوامی مقدم ،انتشارات اختران، تهران
یوسفی علی، ارغان عباس، کامیابی سعید(1397). سرمایه داری مستغلات و تحولات فضا در ناحیه پیرامونی شاهدشهر . اقتصاد فضا و توسعه روستایی.  (۲۵) :۶۷-۸۶
Chen Z, Liu X, Lu Z, Li Y(2021). The Expansion Mechanism of Rural Residential Land and Implications for Sustainable Regional Development: Evidence from the Baota District in China’s Loess Plateau. Land.  10(2):172. https://doi.org/10.3390/land10020172
Dai L, Zhan Z, Shu Y, Rong X(2022). Land Use Change in the Cross-Boundary Regions of a Metropolitan Area: A Case Study of Tongzhou-Wuqing-Langfang. Land. 2022; 11(2):153. https://doi.org/10.3390/land11020153
European Environment Agency(2020). Urban Sprawl in Europe—The Ignored Challenge. 2006. Available online: https://www.eea.europa.eu/publications (accessed on 10 February 2020).
Juknelienė D, Kazanavičiūtė V, Valčiukienė J, Atkocevičienė V, MozgerisG(2021) Spatiotemporal Patterns of Land-Use Changes in ithuania. Land.10(6):619https://doi.org/10.3390/land10060619
Kami ´nski, Z(2008). Współczesne Planowanie wsi w Polsce—Zagadnienia Ruralisty; Politechnika Sl ˛aska: ´ Gliwice, Poland,
Khemiri K, Jebari S, Mahdhi N, Saidi I, Berndtsson R, Bacha S(2022). Drivers of Long-Term Land-Use Pressure in the Merguellil Wadi, Tunisia, Using DPSIR Approach and Remote Sensing. Land. ; 11(1):138. https://doi.org/10.3390/land11010138
Kurowska K, Kowalczyk C(2022). Rural Space Modeling—Contemporary Challenges. Land. 2022; 11(2):173. https://doi.org/10.3390/land11020173
Li H, Song W(2019). Expansion of Rural Settlements on High-Quality Arable Land in Tongzhou District in Beijing, China. Sustainability. ; 11(19):5153. https://doi.org/10.3390/su11195153
Li P, Liu C, Cao H(2022). Quantitative Evaluation of Ecological Stress Caused by Land Use Transitions Considering the Location of Incremental Construction Lands: The Case of Southern Jiangsu in Yangtze River Delta Region. Land. 2022; 11(2):175. https://doi.org/10.3390/land11020175
Long.H,TU Sh Tu, Dazhuan Ge a, b, Tingting Li a, b, Yansui Liu(2016). The allocation and management of critical resources in rural Chinaunder restructuring: Problems and prospects. Journal of Rural Studies 47/392e412http://sourcedb.igsnrr.cas.cn/zw/lw/201204/P02012042052248356 8899.pdf
Ou M, Gong J(2022). Farmland Transfers in China: From Theoretic Framework to Practice. International Journal of Environmental Research and Public Health. 19(1):217. https://doi.org/10.3390/ijerph19010217
Wilkosz-Mamcarczyk M, Olczak B, Prus B(2020). Urban Features in Rural Landscape: A Case Study of the Municipality of Skawina. Sustainability. 2020; 12(11):4638. https://doi.org/10.3390/su12114638
Xiao H, Liu Y, Li L, Yu Z, Zhang X(2018). Spatial Variability of Local Rural Landscape Change under Rapid Urbanization in Eastern China. ISPRS International Journal of Geo-Information. 2018; 7(6):231. https://doi.org/10.3390/ijgi7060231
Yang Y, Bao W, Li Y, Wang Y, Chen Z(2020). Land Use Transition and Its Eco-Environmental Effects in the Beijing–Tianjin–Hebei Urban Agglomeration: A Production–Living–Ecological Perspective. Land.; 9(9):285. https://doi.org/10.3390/land9090285
Yang, Z.; Shen, N.; Qu, Y.; Zhang, B(2021). Association between Rural Land Use Transition and Urban–Rural Integration Development: From 2009 to 2018 Based on County-Level Data in Shandong Province, China. Land , 10, 1228. https://doi.org/10.3390/land10111228
Zhang, Xueru, Jie Wang, Wei Song, Fengfei Wang, Xing Gao, Lei Liu, Kun Dong, and Dazhi Yang( 2022). "Decoupling Analysis between Rural Population Change and Rural Construction Land Changes in China" Land 11, no. 2: 231. https://doi.org/10.3390/land11020231