نقش بیمه محصولات استراتژیک کشاورزی در توسعه اقتصادی ـ اجتماعی مناطق روستایی (مورد مطالعه: استان گیلان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حسابداری، رییس اعتبارات، شعبه شاندرمن، بانک کشاورزی، شاندرمن، ایران

2 کارشناسی ارشد حسابداری، رییس شعبه، شعبه شاندرمن، بانک کشاورزی، شاندرمن، ایران

3 عضو هیئت علمی گروه حسابداری و اقتصاد، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران

چکیده

بیمه محصولات استراتژیک کشاورزی یکی از سازوکار­های مدیریت مخاطرات است که در شرایط کشاورزی ایران، به دلایل اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی، از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. در این بین، با توجه به بیش از سه دهه فعالیت صندوق بیمه کشاورزی و سیاست ­ها و راهکار­های حمایتی دولت، گسترش کمی و کیفی این پدیده اجتماعی و اقتصادی می­تواند در توسعه مناطق روستایی موثر باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، نقش بیمه محصولات استراتژیک کشاورزی در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستا­های استان گیلان است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی همچنین منطبق بر مطالعات کتابخانه ­ای، اسنادی و پیمایشی است. جامعه نمونه نیز سه تیپ روستا­های (کوهستانی و کوهپایه ­ای، جلگه ­ای، ساحلی) که بر اساس نمونه­گیری تصادفی تعداد 380 نفر تعیین شد، همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل WASPAS استفاده شد. نتایج نشان داد، بیشترین تعداد بیمه شدگان محصولات کشاورزی در تیپ جلگه ­ای است، همچنین از بین محصولات استراتژیک منطقه: بیشترین میزان بیمه در محصول استراتژیک برنج است، و همچنین به خاطر مخاطرات طبیعی پی در پی در استان، بیشتر کشاورزان محصولات خود را در برابر مخاطرات احتمالی بیمه کرده­ اند. در ادامه نیز نتایج نشان داد که عوامل آموزشی و ترویجی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی در افزایش انگیزه کشاورزان در بیمه کردن محصولاتشان موثر می ­باشند و از بین این عوامل، عامل آموزشی و ترویجی مهمترین عامل شناخته شد؛ به دنبال آن، بین بیمه محصولات استراتژیک کشاورزی و توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی استان گیلان، ارتباط معنادار و مثبتی مشاهده شد. در نهایت تحلیل فضایی سه تیپ روستا­های مورد بررسی بر اساس توسعه اقتصادی و اجتماعی و با تاکید بر نقش بیمه محصولات استراتژیک کشاورزی نشان داد که تیپ روستاهای جلگه ­ای بیشترین میزان توسعه اقتصادی و اجتماعی را به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها


  1. امیدی نجف­آبادی، مریم. پاینده نجف­آبادی، امیر. 1399. طراح الگوی تعاونی بیمه خرد کشاورزی برای مناطق روستایی ایران، مطالعه موردی: بیمه خرد دام. مجله تعاونی و کشاورزی، دوره 9. شماره 34. صص 6392.

    امیری کچمی، سمیه. چوبچیان، شهلا. صدیقی، حسن. 1396. واکاوری عوامل موثر بر توسعه بیمه محصولات باغی جنوب استان کرمان. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی. جلد 4. شماره 4. صص 515-534.

    ترکمانی، جواد. نیکویی، علیرضا. 1386. نقش بیمه محصولات زراعی در توسعه روستایی: مطالعه موردی در استان فارس. دوره 10. شماره 4. صص 15-38.

    جعفریان کیکانلو، ناهید. بوذرجمهری، خدیجه. سجاسی قیداری، حمدالله. 1393. اثرات بیمه محصولات کشاورزی بر وضعی اقتصادی کشاورزان دهستان قاضی شهرستان مانه و سملقان. همایش ملی توسعه اقتصاد کشاروزی با رویکرد عزم ملی و مدیریت جهادی.

    جوادیان، سید ابوالفضل. داریوش، فرزانه. 1383. عملکرد و تجربه­های بیمه کشاورزی در ایران، دومین همایش علمی بیمه کشاورزی، توسعه و امنیت سرمایه­گذاری. صندوق بیمه محصولات کشاورزی، تهران. 30-31 شهریور.

    دهقانی، امین. 1393. اهمیت و نقش فعالیت­های کشاورزی در توسعه روستایی. اولین همایش ملی کشاورزی، محیط زیست و امنیت غذایی.

    رکن الـدین افتخـاری، عبدالرضـا، پورطاهری،مهـدی و فـرج زاده، منـوچهر و وکیـل حیـدری، سـاربان . 1388. نقش  توانمند سازی در توسعه کشاورزی، مجله پژوهش های جغرافیای انسانی، شـماره69، ص 87-103.

    شاهنوشی فروشانی، ناصر. رفیعی دارایی، هادی. عدالتیان، علی. 1390. بررسی عوامل ساختاری و عملکردی موثر بر رضایت بیمه­گذاران از بیمه محصولات کشاورزی: مطالعه موردی استان خراسان رضوی، اقتصاد کشاورزی. 5(1). صص 103-121.

    طالب، مهدی و موسی عنبری (1387 ،(جامعه شناسی روستایی، انتشارات دانشگاه تهران: تهران.

    فاضلی، مصطفی. 1391. بررسی نقش بیمه محصولات کشاورزی در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای عباس آباد، شهرستان دره شهر). همایش­ ملی توسعه روستایی، حامی: دفتر امور روستایی و شورا­های استانداری گیلان. جهاد دانشگاهی واحد استان گیلان.

    فال سلیمان، محمود. صادقی، حجت الله. غلامی، زینب. 1392. بررسی اثرات اقتصادی –اجتماعی محصولات استراتژیک بر توسعه مناطق روستایی (مطالعه موردی: کشت پسته در بخش ششطراز شهرستان خلیل آباد). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 3. شماره 12. صص 41-63.

    قاسمی، مریم. داورزنی، علیرضا. 1400. راهبرد­های توسعه بیمه محصولات کشاورزی در بین کشاورزان خرده مالک (مطالعه موردی: دهستان تبادکان شهرستان مشهد). پژوهش­نامه بیمه، سال 36. شماره 2. شماره مسلسل 142. صص 69-100.

    قاسمی، مریم. علیزاده، لیدا. 1397. تحلیل چالش­های توسعه بیمه محصولات کشاورزی در بین بهره­برداران خرد (مورد مطالعه: دهستان سرجام، مشهد). کاوش­های جغرافیایی مناطق بیابانی، سال 6. شماره 2. صص 215-240.

    نوری زمان­آبادی، سید هدایت الله. امینی فسخودی، عباس. 1386. سهم توسعه کشاورزی در توسعه روستایی، مجله علوم کشاورزی ایران، دوره 2-38. شماره 2.

    یزدان پناه، حجت اله، کمالی، غلامعلی. حجازیزاده، زهرا و ضیاییان، پرویز . 1385. مکـانگزینـی اراضـی مستعد کشت بادام در استان آذربایجان شرقی، فصلنامه جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان.

    یزدان منش، سید مسعود. موسایی، محسن. 1397. بررسی نقش بیمه محصولات کشاورزی در توسعه کشاورزی پایدار (مطالعه موردی: استان کهگلویه و بویراحمد). پایان نامه برای دریافت درجه­ی کارشناسی ارشد. رشته تحصیلی: مدیریت کشاروزی، گرایش مدیریت مزرعه. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران.

    یعقوبی، ا. چیذری، م. 1380. بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه دام از سوی دامداران روستایی، مطالعه موردی استان اصفهان. مجموعه مقالات همایش بیمه کشاورزی، توسعه و امنیت سرمایه­گذاری، بانک کشاورزی ایران، تهران.

    وطنخواه کلورزی، ژ. رضوانی، م. دربان آستانه، ع. 1400. شناسایی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی با بازیافت پسماند­های محصول برنج (مورد مطالعه: استان گیلان). فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا. دوره دوم. شماره دوم. پیاپی 6.

    Ahsan, S.M., Ali, A., Kurian, J.N. (1987). Toward a theory of Agriculturalinsurance, American Journal of Agricultural Economics, 69(3):520-529.

    Baker, E.J. (1990), Demand for rainfall insurance in the semi -avid in India. Resource management program.4: 101-151

    Bagli, S., Terres JM., Gallego, J., Annoni, A. and Dallemand, J.F. (2003) Agro-PedoClimatological Zoning of Italy, europpen commission directorate general joint research centre ispra

    Hag, A., Hartman, E. and Myers, A. 2003. Agriculture and Green Insurance. Research Report.

    Irish Leader network,( 2000), Strategic plan, Journal of rural studies 14(1), pp. 10-26.

    1. Alli (2004): “Analysis of the prospects and problems of agricultural insurance in a developing country: The case of Nigeria”. Department of Agricultural Economics, University of Ife, Ile-Ife, Nigeria

    Nesterchuk, Y., Prokopchuk, O., Tsymbalyuk, Y., Rolinskyi, O. & Bilan, Y. (2018). Current status and prospects of development of the system of agrarian insurance in Ukraine. Investment Management & Financial Innovations, 15(3), 56.

    Nilsson, E. and Svensson, A. (2005). Agro-Ecological Assessment of Phonxay District, Louang Phrabang Province, Lao PDR, Physical Geography and Ecosystems Analysis .Lund University

    OppongMensah, N., Fialor, S. C., Dadson, V. A., & Yeboah, E. (2017, April). Agricultural Insurance in Ghana: An Examination of Concepts, Structure and Challenges. In International Conference on Applied Science and Technology Conference Proceedings (Vol. 1, No. 1, pp. 223- 236)

    Sibiko, K. W., Veettil, P. C. & Qaim, M. (2016). Small farmers’ preferences for weather index insurance: Insights from Kenya. Fifth International Conference, September 23-26

    Zhichkin, K., Nosov, V., Zhichkina, L., Tarakanov, A., Zhenzhebir, V. & Sterlikov, F. (2020). Formalized model of agricultural insurance development strategy as an element of industry management digitalization. IOP Conference Series Materials Science and Engineering 941: 012025.

    Vandeveer, Monte, L.A. (2001), Demand for area crop insurance among Litchi producers in northern Vietnam. Journal of Agricultural Economics. 26(2): 173-184.

    Vandeveer ،M.L.،and Young ،C.E. (2001). The Effects of the Federal Crop Insurance Program on Wheat Acreage. Economic Research Service/USDA ،Wheat yearbook: 21-30.-

    Williams, I.R., et al. (1999), Crop insurance and disaster assistance designs for wheat and grain sorghum, American Journal of Agricultural Economic, p.p: 107-109