ارزیابی مسئولیت پذیری اجتماعی در سازمان های مرتبط با مدیریت توسعه روستایی (مطالعه موردی: سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، مدیر هماهنگی ترویج جهاد کشاورزی استان اصفهان، ایران

چکیده

یکی از الزامات اساسی جهت دستیابی به توسعه مستمر و پایا، بررسی تحلیلی ساختارهای مرتبط با آن است. ساختارها و سازمان های متنوعی، عاملیت توسعه را  به خصوص در حوزه روستایی بر عهده دارد. پرسش اساسی این است که تا چه اندازه بر مسئولیت اجتماعی خود واقف می‌باشند. تحقیق حاضر سعی در بررسی و ارزیابی مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان جهاد کشاورزی به عنوان یکی از نهادهای مسئول در توسعه روستایی ایران به صورت مطالعه موردی استان اصفهان دارد. جامعه آماری تحقیق حاضر را کارکنان ستادی و صفی ترویج جهاد کشاورزی استان اصفهان تشکیل داده که از این تعداد 158 نمونه آماری انتخاب و میزان مسئولیت پذیری اجتماعی این نهاد به وسیله این افراد مورد ارزیابی قرار گرفته است. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود. تحقیق از پرسشنامه ساختار یافته کارول (2016) در چهار بعد اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و خیرخواهانه و 25 متغیر (5 متغیر در هر بعد) استفاده نمود. همچنین به منظور بررسی عوامل روانشناختی نیز چهار بعد: ریسک پذیری، توفیق طلبی، عمل گرایی و چالش طلبی مورد سنجش قرار گرفت. روایی پرسشنامه به وسیله متخصصان دانشگاه و سازمان جهاد کشاورزی مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میزان مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان از دیدگاه کارکنان ترویج در حد مطلوبی نبوده به خصوص در بعد فعالیتهای خیرخواهانه پایین تر از حد مناسب (50 درصد) می باشد و عوامل روان شناختی کارکنان بر میزان این ارزیابی از دیدگاه آنان تاثیرگذار بوده است همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین تعهد سازمانی کارکنان با میزان ارزیابی آنان از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان وجود داشته است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم زاده، عیسی .(1389) ،نقش مهاجرت‌های روستایی در اسکان غیررسمی (مطالعه موردی: متروپل اهواز)، فصلنامه پژوهش های روستایی، دوره 1، شماره 25 صفحه 1-25.
اردلان، محمد رضا. قنبری، سیروس. بهشتی راد، رقیه و نویدی، پرویز . (1394). تأثیر سرمایه اجتماعی و مسئولیت پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی - مطالعه موردی کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه. فصلنامه مطالعات اندازهگیری و ارزشیابی آموزشی. سال پنجم، شمارة 10 ، تابستان 1394 ، صص 102 – 132.
ارنامی،  محمد مهدی، (1387)، استراتژی های انجام مسؤولیت اجتماعی سازمان ها،  پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت، دانشگاه تهران، 31تا33.
افتخاری، علیرضا، سجاشی، حمداله و عینالی ،جمشید، (1386)، نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهاد‌های تأثیرگذار، فصلنامه روستا و توسعه. دوره 10، شماره 2. صفحه 10-30.
امیدوار، علیرضا. (1387). ترویج مسئولیت اجتماعی سازمان­ها ،تکمیل کننده و جایگزین سیاست­ها و وظایف دولت ، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام،گروه پژوهش­های فرهنگی و اجتماعی، دوه 8، شماره 4، صفحه: 5-34.
آقایی، محمد علی و کاظم‌پور، مرتضی. (1395) . تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تنوع‌پذیری محصولات بر عملکرد شرکت. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. دوره 1، شماره 1 . ص 121-99.
تودارو، مایکل. (1390) توسعه اقتصادی در جهان سوم، مترجم: غلامرضا فرجادی. انتشارات کوهسار، چاپ هجدهم،250تا255.
تیموری، شراره. (1392) .تبیین و بررسی شاخص‌های روش‌های تحقیق کاربردی در طراحی صنعتی. نشریه هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره 18، شماره 4 .ص 74-67
جبارزاده، سعید و بایزدی، انور، (1389). بررسی رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی و تعهد سازمانی با محافظه کاری در گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار شمارة 9 ،سال سوم، صص: 77-88.
سبحانی منوره، عطایی محمد، معمارزاده طهران غلامرضا، البرزی محمود. (1399). طراحی مدل مسئولیت اجتماعی برای سازمان های دولتی ایران با رویکرد اخلاقی و راهبردی. فرایند مدیریت و توسعه. دوره 33، شماره 4، صفحه: :۲۸-۳.
شهاب، محمد رضا،. عزیزپور، کاظم و حاجی زاده، بهادر. (1393). بررسی نظری نقش سازمانهای مردم نهاد در روند توسعه پایدار با تاکید بر توسعه روستایی، دومین همایش ملی رویکردی بر حسابداری، مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد فومن رشت.
الحسابی، مهران. (1391). نقش سازمان های مردم نهاد و رهبران محلی در توسعه روستایی (نمونه موردی: بندر لافت)،فصلنامه مسکن ومحیط روستا، دوره 35، شماره 134، صفحه: 35-46.
دربان آستانه، علیرضا. (1395) ارزیابی و تحلیل رضایت‌مندی روستاییان از خدمات سازمان‌های محلی‌استان ایلام، فصلنامه تحقیقات جغرافیای، دوره ۱۵،، شماره 2، صفحه3تا36.
راه چمنی، احمد. کاووسی، کامیار. (1394). تأثیر ابعاد مسئولیت اجتماعی سازمان و اعتماد مصرف کننده بر شهرت سازمان. راهبردهای بازرگانی. دوره 12، شماره 5، صفحه: 69-82.
ربیعی، محمد رضا و غلامی، مهدیه. (1395). بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی بر تعهد سازمانی – کارکنان فرمانداری قم. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. دوره 7، شماره3،  صص: 69-98.
رضوانی، م حمد رضا، (1381). برنامه ریزی توسعه روستایی(مفاهیم،راهبردهاو فرایند­ها)،مجله ادبیات و علوم انسانی ، دوره 64، شماره1 ، صفحه:221تا 240.
زاهدی مازندرانی، محمد رضا. ،(1388) ، نقش سازمان های غیردولتی در توسعه پایدار، تهران، انتشارات مازیار، چاپ اول.
شاهینی، حسین علی. (1390). راهکارهای ارتقای مسئولیت اجتماعی در میان مدیران ستادی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. مجله مدیریت فرهنگی. دوره5، شماره 14، صفحه: 115-123.
صادقی، حجت اله صیدایی، اسکندر،. ،قبادی،شادی و صالحی، مریم. (1395)  ،ارزیابی و عملکرد نهاد­ها و سازمان­های مرتبط با پایداری روستاها(مطاله موردی:بخش دهدز در شهرستان ایذه)،فصلنامه اقتصاد قضا و توسعه روستایی، دوره 5، شماره 16 صفحه:119تا140.
صالحی، مجتبی . (1396). بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی ادراک شده بر دلسوزی در کار و تعهد سازمانی. نشریه علمی، پژوهشی و اطلاع رسانی مدیریت )ویژه نامه کنفرانس ملی فرهنگ سازمانی(. شماره 190، صص: 98-106.
صالحی اصفهانی،گیتی.  ایرانشاهی، علی،. غفاری، سید رامین و تالشی، مصطفی. (1397).. تحلیل فضایی فقر روستایی در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان پاکدشت با استفاده از روش‌های خودهمبستگی فضایی، مدیریت شهری ، دوره 17، شماره 51، صفحه: 107-127.
صلواتی, عادل, رستمی ‏نوروزآباد, مجتبی, رحمانی ‏نوروزآباد, سامان, باغبانیان, مصطفی. (1393). 'بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت‏پذیری اجتماعی در تعاونی‏های روستایی شهرستان‏های سنندج و کامیاران', فصلنامه تعاون و کشاورزی، دوره 12، شماره 3، صفحه: 157تا177.
صنوبر، ناصر ،حیدریان، بهنام. (1391). شناسایی و اولویت‏بندی عوامل موثر بر مسئولیت‏پذیری اجتماعی سازمان‏ها در ایران، دو فصلنامه‏ی جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دوره1، شماره 1، صفحه: : 71تا89.
طالب ، مهدی و ، بخشی زاده،حسن. (1388). سازمان های متولی توسعه روستایی در ایران ،تهران: پیوند مهر، 1388.
کردلو، منیره (1387)، بررسی عوامل موثر بر مسئولیت‏پذیری نوجوانان دبیرستانی در خانه و مدرسه،دوره 13، شماره2، صفحه: 4تا11.
مالکی, جلیل, یوسفی, غلامعباس. (1395). 'اصول حاکم بر شرکت های تعاونی', تحقیقات حقوقی بین المللی، دوره 9، شماره 32 صفحه: 119-114.
محمدی، زهرا.(1399)، مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان ها. هفتمین کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران. دانشگاه آزاد رودهن. تهران. ایران.
مختاربند، محمود. (1399) .تعبیین نظری خط فقر از دیدگاه اسلام بر اساس استانداردهای آماری. اقتصاد ایران پژوهش جستارهای اقتصاد ایران. دوره 17، شماره 33، صفحه: 85-59.
مدهوشی، مهرداد و نوروزی، عباسعلی. (1394). تبیین الگوی ارتقاء مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان. مطالعات مدیریت راهبردی. دوره 6 ، شماره 23، صفحه: 43-60.
نیازی، علیرضا و ،امینی، غلامرضا. (1388). استاندارد و مسؤولیت اجتماعی سازمان ها، ماهنامه کنترل کیفیت، دوره5، شماره 27، صفحه: 6تا14.
Asrar-ul-Haq, M.,  Kuchinke,  PK and Iqbal A. (2017). The relationship between corporate social responsibility, job satisfaction, and organizational commitment: Case of Pakistani higher education.  Journal of Cleaner Production. 142 (1) 2352e236.
Carroll, A. B. (2016). Carroll’s Pyramid of CSR: Taking another look. International Journal of Corporate Social Responsibility, 1(3), 1–8. https://doi.org/10.1186/s40991-016-0004-6
Chang, JYW and Yang, JY. (2017). Employees’ Participation in Corporate Social Responsibility and Organizational Outcomes: The Moderating Role of Person–CSR Fit. Sustainability, 9, 28;2-14.
Garriga, E., & Melé, D. (2004). Corporate social responsibility theories: Mapping the territory. Journal of Business Ethics, 53, 51–71.
González-Moreno, M. J., Salvador-Ferrer, C. M., & Checa-Olmos, J. C. (2019). Corporate Social Responsibility in the Management of Human and Environmental Resources: Andalucian Perspectives. Resources, 8(4), 165. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/resources8040165
Greenwood, M. (2013). Ethical analyses of HRM: A review and research agenda. Journal of Business Ethics, 114, 355–366.
Greenwood, M. R. (2002). Ethics and HRM: A review and conceptual analysis. Journal of Business Ethics, 36, 261–278.
Heidarzadeh, K & Rahpeima, A. A. (2013). "Corporate Social Responsibility (CSR): A Scale Development Study in Iran", Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 6(9), 1513-1522.
Hopkins, M. (2016). The planetary bargain: corporate social responsibility comes of age. Springer,38-68.
Jaakson, K; Reino, A & Mõtsmees, P. (2012). "Is there a coherence between organizational culture and changes in corporate social responsibility in an economic downturn?", Baltic Journal of Management, 7(2), 202-216.
Jang S and A. Ardichvili. (2020). Examining the Link Between Corporate Social Responsibility and Human Resources: Implications for HRD Research and Practice. Human Resource Development Review. 19(2):183-211. doi:10.1177/1534484320912044
Kim, S.I., Song, H.J., Lim, J.Y., (2016). Effects of corporate social responsibility and internal marketingon organizational commitment and turnover intention. International Journal of Hospitality Management, 55 (1) 25–32.
Lackey, S. B., Freshwater, D., & Rupasingha, A. (2002). Factors influencing local government cooperation in rural areas: Evidence from the Tennessee Valley. Economic Development Quarterly, 16(2), 138-154.‏
Neumeier, S. (2012). Why do social innovations in rural development matter and should they be considered more seriously in rural development research?–Proposal for a stronger focus on social innovations in rural development research. Sociologia ruralis, 52(1), 48-69.‏
Ngeh, D. B. (2013). Non-Governmental Organizations (NGOS) and Rural Development in Nigeria. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(5), 107.‏
Nooteboom, B. (2004). Governance and competence: how can they be combined?. Cambridge Journal of Economics, 28(4), 505-525.‏
Perera, L. C. R., and Chaminda, J. W. D. (2013). Corporate social responsibility and product evaluation: The moderating role of brand familiarity. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 20(4), 245-256.‏
Sprong, N., Driessen, P.H., Hillebrand, B. and Molner, S., (2021). Market innovation: A literature review and new research directions. Journal of Business Research, 123, pp.450-462.
Štreimikienė, D and R. Ahmed. (2021). Corporate social responsibility and brand management: evidence from Carroll’s pyramid and triple bottom line approaches. Technological and Economic Development of Economy, 27(4), 852-875. https://doi.org/10.3846/tede.2021.14520
Turker, D. (2009a). Measuring Corporate Social Responsibility: A Scale Development Study. Journal of Business Ethics, 85, 411-427. doi: 10.1007/s10551-008-9780-6
Turker, D. (2009b). How Corporate Social Responsibility Influences Organizational Commitment. Journal of Business Ethics, 89, 189-204.
Voegtlin, C. and Greenwood, M. (2016). Corporate social responsibility and human resource management: A systematic review and conceptual analysis. Human Resource Management Review. 26 (2) 181–197.
Voegtlin, C., Patzer,M., and Scherer, A. G. (2012). Responsible leadership in global business: A new approach to leadership an itsmulti-level outcomes. Journal of Business Ethics, 105, 1–16.
Weber, F. and Larsson-Olaison, U. (2017), "Corporate social responsibility accounting for arising issues", Journal of Communication Management, 21 )4 :( 370-383. https://doi.org/10.1108/JCOM-02-2017-0028
Wehrlé, E. (2015). Perceived Corporate social responsibility and employee commitment. Master’s Thesis in Human Resources Management and Organisational Psychology. School of Business in Reykjavik University, France.
Weitz-Shapiro, R. (2008). The local connection: Local government performance and satisfaction with democracy in Argentina. Comparative Political Studies, 41(3), 285-308.‏
Zukauskas, P., Vveinhardt, J. and Andriukaitienė, R. (2018). Corporate Social Responsibility as the Organization’s Commitment against Stakeholders. 10.5772/intechopen.70625.