تحلیل عوامل مکانی موثر بر قضایی شدن مناقشات روستاییان (مورد مطالعه: دهستان رشتخوار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 مربی گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

انسان به عنوان موجود اجتماعی، با زندگی در میان سایر هم­نوعان ادامه حیات می­ دهد. زندگی افراد جامعه در کنار یکدیگر، در عین حال که عامل رشد و پیشرفت انسان بوده، سبب می­ شود تا بین منافع و حقوق آنان تعارض و تزاحم بوجود آید و همین امر باعث ایجاد مناقشه بین افراد نیز شده است. از این رو،  عوامل مکانی در سکونتگاه­ های روستایی نیز یکی از عواملی است اختلاف و مناقشه بر سر آن زیاد است  و با موضوع قضایی شدن مناقشات پیوند دارد. از این رو هدف تحقیق حاضر، بررسی تحلیل عوامل مکانی موثر بر قضایی شدن مناقشات روستاییان در دهستان رشتخوار بوده است و عواملی همچون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در بین350 خانوار روستایی به عنوان  نمونه آماری از بین خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار در شهرستان رشتخوار واقع در استان خراسان­ رضوی در قالب پیمایشی مبتنی بر پرسش­نامه محقق ساخته و مطالعات اسنادی مورد بررسی قرار گرفته است. برای تجزیه‌و تحلیل داده­ ها از نرم‌افزار SPSS،  ArcGIS، Expert choice استفاده‌شده است. یافته­ های تحقیق از یک سو،  مؤید آن است که از بین شاخص­ های مورد توجه عوامل مکانی موثر در بررسی قضایی شدن مناقشات روستاییان، شاخص ­های اختلاف بر سر زمین با میانگین(20/4)، اختلاف بر سر آب(12/4)، نگذشتن از منافع خود با میانگین(90/3)، به ترتیب بالاترین میانگین را در خانوارهای مورد مطالعه به خود اختصاص داده است. از سویی دیگر، ­نتایج بدست آمده از آزمون کروسکال – والیس، حاکی از نقش پررنگ عوامل اقتصادی با میانگین(435/51) در بین عوامل مکانی موثر بر قضایی شدن مناقشات روستاییان می­ باشد. 

کلیدواژه‌ها


استانداری خراسان رضوی؛ (1390)، آخرین وضعیت تقسیمات کشوری دهستان رشتخوار، مشهد: استانداری خراسان رضوی.
اعتمادی فر، سید مهدی (1391)، تحلیل جامعه شناسانه­ی ذهنیت و تجربیات نسلی در ایران، با تاکید بر شیوه­های مناقشه و حل آن، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی، سال اول، شماره سوم، صص160-136.
افشار، فرشید (1347)، دادرسی روستایی در ایران( خانه­های انصاف) و بررسی تطبیقی با دادرسی روستایی در( هند پنجایات­های عدالت)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
افراخته، حسین؛ حجی پور، محمد؛ گرزین، مریم؛ نجاتی، بهناز،(1392)، جایگاه توسعه پایدار در برنامه­ریزی توعه ایران(مورد: برنامه­های پنج ساله پس از انقلاب)، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، سال یکم، شماره یکم، صص62-43.
بختیاری، محمد؛آبادیان، حسین؛ یوسفی­فر، شهرام؛ (1393)، منصب کدخدا در جامعه روستایی دوره قاجار، فصلنامه علمی – پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، سال بیست و چهارم، دوره جدید، شماره22، پیاپی112، صص71-47.
برکوویچ – جاکوب (1991)، برخی مسائل نظری و روندهای تجربی در مطالعه میانجی­گری موفق در روابط بین‌الملل، ترجمه: محمدجعفر جوادی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 43: 131 -106
حسینی حاصل، صدیقه؛ عزیزپور، فرهاد،(1387)، ضرورت­ها و اثرات صدور سند اماکن روستایی در کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی – معاونت عمران روستایی، صص10-1
حقیقت علی، (1379)، ثبت املاک در ایران، تهران، کتابخانه گنج دانش، چاپ اول.
حجت, عیسی، (1385)، تاثیر اصلاحات ارضی بر شکل روستاهای ایران، نشریه هنرهای زیبا، شماره26، صص84-75.
رکن الدین افتخاری عبدالرضا؛ پورطاهری مهدی؛صفری مرکید عبدالله، (1389)، ارزیابی نقش شوراهای حل اختلاف روستایی در امنیت قضایی روستاییان، نمونه مورد مطالعه: روستاهای شهرستان مرند، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی  دانشگاه فردوسی مشهد، صص118-93.
شکویی، حسین، (1373)، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، تهران، انتشارات سمت.
صالحی، سعید؛ چیذری، محمد، (1393)، شاخص­های اجتماعی تاثیر گذار بر طراحی شبکه­های آبیاری و زهکشی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال یازدهم، شماره 43، صص19-13.
علوی­زاده، سید امیرمحمد، میرلطفی، محمودرضا، بندانی، میثم، ایزدی، علی(1395)، برری قضایی شدن مناقشات روستاییان و عوامل موثر بر آن، مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، سال5، شماره1(پیاپی13) ، صص162-149
غریب فاضل نیا؛ سیفی قره یتاق داوود؛ پودینه پبر،راحله ، (1393)، بررسی تحلیل جغرافیایی الگوها و روش­های حل دعاوی در روستاهای منطقه سیستان، فصلنامه علوم انتظامی، دوره6، صص121-150
فال سلیمان؛ محمود، صادقی؛ حجت ا...، صادقی، غلامی زینب،(1392)، بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی محصولات استراتژیک بر توسعه مناطق روستایی،مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال سوم، شماره دوازدهم، صص463-41
فیروزنیا، قدیر؛ رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ دیانی، لیلا؛ پریشان، مجید؛ اصغری نیا، مهران، (1390)، تحلیل پیامدهای واگذاری مسکونی روستایی، فصنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره­ی30، صص230-212
مشیر زاده، حمیرا، (1383)، سازه­انگاری به‌عنوان فرا نظریه در روابط بین‌الملل، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 65 : 143- 114
محمدی جمال ؛خالق پناه ،کمال ؛ زارع ، معصومه، (1393)،  شهری شدن روستاها و قضایی شدن مناقشات: مطالعه­ای در تجربه مناقشه و حل مناقشه در فضای روستایی و شهری، توسعه روستایی، دوره پنجم، شماره2، صص102-76.
نوری زمان آبادی؛ سید هدایت الله، امینی فسخودی، عباس، (1386)، سهم توسعه کشاورزی در توسعه روستایی(مطالعه موردی: مناطق روستایی استان اصفهان)، مجله علوم کشاورزی، دوره2-38، صص275-263
Bagli, S., Terres JM., Gallego, J., Annoni, A. and Dallemand, J.F. (2003) Agro-Pedo-Climatological Zoning of Italy, europpen commission directorate general joint research centre ispra.
Berkovich, Jacob. 1991. Some Theoretical Issues and Structural Processes in the Study of Successful Mediation in International Relations. Translation: Mohammad Jafar Javadi, Journal of the Faculty of Law and Political Science, No. 43. 106-131
Brown, Scott (1998). Alternative dispute resolution practitioners guide. Center for democracy and governance. Washington. D.C.
Malczewski, J. (1999) GIS and multicriteria decision analysis, John Wiley and Sons INC., New York
Marshall, A., 1961, "Principles of Economics", Selected Excerpts, McMillan, London (Originally published in 1920).