سطح توسعه کارآفرینی کشاورزی در بین کارآفرینان خرد و نقش عوامل فردی موثر بر آن در مناطق روستایی شهرستان مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

کارآفرینی در کشاورزی به معنای بکارگیری خلاقیت و نوآوری در فعالیت های مرتبط با کشاورزی و راهبرد کلیدی در حل چالش های بخش کشاورزی نواحی روستایی است. پژوهش حاضر به بررسی سطح توسعه کارآفرینی کشاورزی در بین کارآفرینان خرد و نقش عوامل فردی موثر بر آن می پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی است. در این پژوهش 55 روستا که دارای کارآفرین خرد کشاورزی در شهرستان مشهد هستند، شناسایی و تمامی کارآفرینان خرد کشاورز (90 کارآفرین) مورد بررسی قرار گرفت. لذا چه در سطح روستا و چه در سطح واحد تحلیل، تمام شماری انجام شد. توسعه کارآفرینی در میان کارآفرینان کشاورزی خرد به کمک 4 بعد نوسازی، پیشگامی، ریسک پذیری و نوگرایی و 18 شاخص به کمک ابزار پرسشنامه کمی شد. آلفای کرونباخ 0.83 بیانگر پایایی مطلوب ابزار پژوهش است. نتایج نشان داد میانگین بعد نوسازی با 3.26، بعد پیشگامی با 3.24، بعد ریسک پذیری با 3.48، بعد نوگرایی با 3.19 به طور معنی داری بالاتر از میانه نظری در حد متوسط می باشد. همچنین میانگین سازه توسعه کارآفرینی در بین کارآفرینان کشاورز با 3.29 از میانه نظری بالاتر است؛ لذا میزان توسعه کارآفرینی در بین کارآفرینان خرد کشاورزی نواحی روستایی شهرستان مشهد در سطح متوسط ارزیابی شده است. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد رابطه مستقیم و معنی داری بین سابقه فعالیت کشاورزی، رضایت از کسب و کار کارآفرینانه و درآمد با سازه توسعه فعالیت های کارآفرینانه کشاورزی وجود دارد. همچنین تفاوت معناداری بین میانگین توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه کشاورزی بر اساس بومی/غیربومی بودن، جنسیت، تاهل، دارا بودن/نبودن تحصیلات تخصصی، شرکت/عدم شرکت در دوره های آموزشی مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها


احمدپور داریانی، محمود و مقیمی، سید محمد (1385). مبانی کارفرینی. تهران: نشر فراندیش.
اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1392). آمار مقدماتی برای علوم اجتماعی. تهران: نشر سنبله.
جمشیدی، علیرضا، جمینی، داود، قنبری، یوسف، طوسی، رمضان و پسرکلو، موسی (1394). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه­ی کارآفرینی در تعاونی­های تولید کشاورزی شهرستان مینودشت، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 5، شماره 15، صص 211-225.
جوادی، محمدحسن (1393). عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی در تعاونی های کشاورزی استان تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران.
جوان، جعفر، علوی زاده، امیرمحمد و کرمانی، مهدی (1390). نقش متنوع سازی فعالیت های اقتصادی در توسعه پایدار روستایی(مطالعه موردی: شهرستان سمیرم). جغرافیا فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره 9، شماره 29، صص 17-4.
حبیب پور گتابی، کریم و صفری شالی، رضا (1390). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی، تهران: انتشارات متفکران.
خالدی، کوهسار، کاظمی، سیدحسن و شاهمرادی فرد، منوچهر (1397). تبیین جایگاه واقعی بخش کشاورزی ایران در اقتصاد ملی با تمرکز بر ارزش افزوده کسب و کار کشاورزی، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 26، شماره 104، صص 239-268
رحمانیان کوشککی، مهدی و زارعی، یعقوب (1397). واکاوی سازه‌های فردی و اجتماعی مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی با تأکید بر بخش کشاورزی کام فیروز شهرستان مرودشت، پژوهشهای روستائی، دوره 9، شماره 2، صص 209-307.
رضوانی، محمدرضا و نجارزاده، محمد (1387)، بررسی و تحلیل زمینه های کارآفرینی روستاییان در فرایند توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان برآن جنوبی شهرستان اصفهان. فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره 1، شماره 2، صص 20-10.
شریف‌زاده، ابوالقاسم، محبوبی، محمدرضا و عربیون، ابولقاسم (1388). تبیین مؤلفه‌های توسعه کسب‌‌وکارهای کشاورزی در استان گلستان. فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، دوره 2، شماره 4، صص 85-112.
غروی نخجوانی، سید احمد (1381). بحران بیکاری در اقتصاد ایران. پژوهشنامۀ اقتصادی، دوره 2، شماره 6، صص 184-171.
فلاح، محمدرضا (1397). شناسایی پیشران های موثر در توسعه کسب و کارهای بسیار کوچک میکرو در بخش مشاغل خانگی روستایی. فصلنامه پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 8، شماره 30، صص 140-119.
فلاح، محمدرضا، پرهیزکار برزلی، فاطمه (1399). شناسایی پیشایندهای ورود موفق زنان روستایی به حوزه کارآفرینی: مطالعه موردی استان خراسان شمالی. فصلنامه پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 23، شماره 4، صص 89-113.
مرکز آمار ایران. 1391. سالنامه آماری استان خراسان رضوی، فصل اقتصاد.
مریدسادات، پگاه، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، پورطاهری، مهدی و شعبانعلی فمی، حسین (1396). واکاوی وضعیت کارآفرینی پایدار در سیاستهای کلان و بخشی کشاورزی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهش های روستایی، دوره 8، شماره 1، صص 99-82.
موحدی، رضا، یعقوبی فرانی، احمد (1392). درآمدی بر کارآفرینی روستایی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
مؤمنی، فرشاد، دشتبانی، سارا و بانوئی، علی اصغر (1396). اهمیت بخش کشاورزی در حفظ تعادل اقتصادی‌ - ‌اجتماعی ساختار شهری و روستایی ایران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، شماره 17، صص 46-17.
نجاری عبدل آبادی، مریم. (1396). مطالعه و تحلیل ظرفیت های توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان مه ولات). پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی(گرایش مدیریت توسعه پایدار روستایی)، دانشگاه فردوسی مشهد
هزارجریبی، جعفر (1384)، کارآفرینی. تهران: انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی.
Alegre, J., & Chiva, R. (2009). Entrepreneurial orientation, organizational learning capability and performance in the ceramic tiles industry (No. 2009-08). Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas, SA (Ivie).
Burns, P., & Dewhurst, J. (Eds.). (2016). Small business and entrepreneurship. Macmillan International Higher Education.
Chamhuri, S (1996). Rural Development in jomo K. S. and Ng.Siew Kiat (eds), Malaysia’s.
Díaz-Pichardo, R., Cantu-Gonzales, C., & López-Hernández, P. (2014). From farmers to entrepreneurs: The importance of associative behavior. Homos 1003, Col. Noche Buena. Santa Cruz Xoxocotlan, Oaxaca, CP. 71230, Mexico.
Dyt,  R.,  &  Halabi,  A.  K.  (2007).  Empirical  evidence  examining  the  accounting information  systems  and  accounting  reports  of  small  and  micro  business  in Australia. Small Enterprise Research, 15(2), 1-9.
Hough, J., & Scheepers, R. (2008). Creating corporate entrepreneurship through strategic leadership.
Jennings, P., & Beaver, G. (1997). The performance and competitive advantage of small firms: a management perspective. International small business journal, 15(2), 63-75.
Kelly, K., & Kawakami, R. (2008). Microenterprise study. Arlington, VA: Association for Enterprise Opportunity.
Kiggundu, M. N. (2002). Entrepreneurs and entrepreneurship in Africa: What is known and what needs to be done. Journal of developmental entrepreneurship, 7(3), 239.
Laukhanen Mauri (2003). "Exploring academic entrepreneurship: drivers and tensions of university - based business", Journal of Small Business and Enterprise Development, Volume 10 Number 4.
Mattare,  M.,  Monahan,  M.,  &  Shah,  A.  (2010).  Navigating  Turbulent  Times  and Looking into the Future: What Do Micro-Entrepreneurs Have to Say? Journal of Marketing Development and Competitiveness, 5(1), 79-94.
Mattare, M., Monahan, M., & Shah, A. (2011). A profile of micro-entrepreneurship in western Maryland: How demographic variables affect these nascent engines of opportunity. Journal of Marketing Development and Competitiveness, 5(3), 127-138.
Preuss, L., & Perschke, J. (2010). Slipstreaming the larger boats: Social responsibility in medium-sized businesses. Journal of Business Ethics, 92(4), 531-551.
Rhodes, Marjorie, and Tara M. Mandalaywala. (2017). "The development and developmental consequences of social essentialism." Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science 8.4 . e1437.
Scheepers, M. J., Hough, J., & Bloom, J. Z. (2008). Nurturing the corporate entrepreneurship capability. Southern African Business Review, 12(3), 50-75.
Smit A. (2004) Changing external conditions require high levels of entrepreneurship in agriculture. Acta Horticulturae 655: 167-173.
Valentinov. V. 2007. Why are cooperatives important in agriculture? An organizational economics perspective. J. Inst. Econ., 3(1): 55-69.