بررسی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش خورش رستم شهرستان خلخال)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

کارآفرینی روستایی راهکاری جدید در نظریه‌های توسعه برای توانمندسازی و ظرفیت‌سازی در مناطق روستایی در راستای دستیابی به توسعه پایدار است و به‌عنوان یک راهبرد نو در توسعه مناطق روستایی به علت ماهیت اشتغال‌زایی بالا می‌تواند برای روستائیان اشتغال مولد و دائم و برای بیکاران فصلی اشتغال موقت ایجاد کند. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر باهدف بررسی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی بخش خورش رستم شهرستان خلخال انجام یافت. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیل است و به لحاظ نحوة جمع‌آوری اطلاعات پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه خانوارهای ساکن در روستاهای بخش خورش رستم شهرستان خلخال به تعداد 3808 خانوار بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 313 نفر محاسبه و با روش طبقه‌ای چندمرحله‌ای از میان جامعه موردمطالعه انتخاب شده است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه قابلیت‌های توسعه کارآفرینی شامل چهار مؤلفه فردی، اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی، جمع‌آوری گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصین و اساتید مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. جهت تعیین میزان پایایی تعداد 30 پرسشنامه در منطقه توزیع شد و میزان پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 85/0 برآورد گردید. نتایج آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد مؤلفه فردی و زیرساختی در روستاهای موردبررسی وضعیت نسبتاً مناسبی در توسعه کارآفرینی داشته است؛ با این وجود، مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی از وضعیت مناسبی در این روستاها برخوردار نبوده است. همچنین نتایج ضریب همبستگی نشان داد بیشترین همبستگی بین ویژگی‌های فردی سطح تحصیلات و درآمد با ظرفیت‌های کارآفرینی بوده است.

کلیدواژه‌ها


  • احمدی، سنور؛ کوهستانی، حسین؛ یادآور، حسین؛ شعبانعلی فمی، حسین (1398). طراحی مدل توسعه کارآفرینی کشاورزی پایدار در بین زنان روستایی (مطالعه موردی استان کردستان). مجله دانش کشاورزی و تولید پایدار، دوره 29، شماره 3، ص 251-237.

    امیدپور، فردوس؛ رحمانی فضلی، عبدالرضا؛ عزیزپور، فرهاد (1399). تحلیل عوامل ساختاری مؤثر بر توسعه کارآفرینی مناطق روستایی شهرستان دلفان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 9، شماره 1، ص 40-21.

    ایزدی ،علی؛ قنبری،سیروس (1400).کارآفرینی کشاورزی و توسعه مناطق روستایی،)مورد مطالعه: دهستان رشتخوار( .فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا، دوره 2، شماره 5، ص 34 .

    جماعتی گشتی، مهیار؛ دلاور، امین؛ حسنی مقدم، مجید (1400). ارزش حفاظتی دژ تاریخی قلعه رودخان در رونق کارآفرینی و توسعه روستایی. فصلنامه راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، دوره 8، شماره 15، صص 45-34.

    حسینی نیا، غلام حسین؛ فلاحی، هادی (1396). عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی (نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان). فصلنامه پژوهش های روستایی، دوره 8، شماره 1، ص 37-22.

    خاکزادیان، سید مهدی؛ رضائی، حمید (1400). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر بازاریابی کارآفرینانه در تعاونی‌های کشاورزی استان مازندران. فصلنامه راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، دوره 8، شماره 15، ص 54-46.

    دری سده،سولماز؛ توکلی، مرتضی؛ (1400) . بررسی و ارزیابی سواد مالی کارآفرینان روستایی شهرستان سمیرم استان اصفهان فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا، دوره 2، شماره 5، ص 108 .

    رحمانی فضلی، عبدالرضا؛ عزیزپور، فرهاد؛ شامانیان، مریم (1398). تحلیل ظرفیت‌های توسعه کارآفرینی در ناحیه روستایی دامغان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 8، شماره 28، ص 156-133.

    رضائی مقدم، کورش و معصومی، احسان (1397). کارآفرینی روستایی پایدار: پاسخی به پیامدهای توسعه بی‌حد‌ و ‌مرز کارآفرینی در نواحی روستایی. نشریه مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، دوره 5، شماره 2، ص 104-83.

    رضائی، بیژن؛ نادری، نادر؛ سلیمانی، معین (1399). راهبردهای توسعه اکوسیستم کارآفرینی در نواحی روستایی شهرستان کرمانشاه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 9، شماره 31، ص 94-67.

    ریاحی، وحید و روشنعلی، محمد (1398). ارزیابی اثرات گردشگری در توسعه ی کارآفرینی مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستای غریب محله). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دوره 8، شماره 30، ص 98-83.

    صادقلو، طاهره؛ حیدری ساربان، وکیل؛ قلی زاده، سلیمه (1396). ارزیابی ظرفیت‌های توسعۀ کارآفرینی در نواحی روستایی منطقۀ مورد مطالعه: روستاهای دهستان بیزکی، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 15، شماره 49، ص 58-37.

    عزیزیان، محمدصادق؛ سالم، محمددانا؛ ابراهیمی، سید علیرضا (1391)، کارآفرینی راهکاری جهت توسعه اشتغالزایی روستایی کشور، همایش ملی توسعه روستایی، دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری گیلان، جهاد دانشگاهی واحد استان گیلان.

    فراهانی، حسین و الوندی، مینا (1399). تبیین چالش های کارآفرینی کسب وکارهای کوچک روستایی مطالعه موردی روستاهای شهرستان بیجار. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 20، شماره 58، ص 119-105.

    کشاورز، مرضیه (1397). واکاوی تعیین‌کننده‌ها و پیشران‌های توسعه کارآفرینی روستایی در ایران با رویکرد فراتحلیل، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 49، شماره 4، ص 778-765.

    محمدی تمری، زکریا؛ رستگاری، حمید؛ شریف زاده، مریم (1398). غربالگری فازی و ارزیابی موانع و مشکلات کارآفرینی روستایی ایران. فصلنامه پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 12، شماره 1، ص 14-1.

    وطنخواه کلورزی ،ژیلا؛ رضوانی، محمد رضا؛ دربان آستانه ، علیرضا (1400) . شناسایی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی با بازیافت پسماندهای محصول برنج )مورد مطالعه: استان گیلان(. فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا، دوره 2، شماره 6، ص 27 .

    یاسوری، مجید و نوروزی نژاد، معصومه (1400). فراتحلیل کیفی ابعاد توسعه کارآفرینی زنان روستایی. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 19، شماره 1، ص 41-21.

    Ahmad, A.R., W.F.W. Yusoff., H.M Noor. and A.K. Ramin. 2012. Preliminary study of rural entrepreneurship development program in Malaysia. Journal of Global Entrepreneurship, 2(1): 1-8.

    Das, D. C. 2014. Prospects and challenges of rural entrepreneurship development in NER-A study. International Journal Of Humanities & Social Science Studies, 1(3): 178-182.

    Dc, N. 2008. Re-discovering Rural Development: A Reflection on Potential and Prospects. Sarup & Sons.

    Ellis, F. 2003. Livelihoods and rural poverty reduction in Kenya. Development Policy Review, (13): 566-571.

    Lang, R. and M. Fink. 2018. Rural social entrepreneurship: The role of social capital within and across institutional levels. Journal of Rural Studies.

    Lopez, M., A. Cazorla. and M. D. P. Panta. 2019. Rural Entrepreneurship Strategies: Empirical Experience in the Northern Sub-Plateau of Spain. Sustainability, (1)5, 1243.

    Mayer, H. and R. Meili. 2016. New Highlander Entrepreneurs in the Swiss Alps. Mountain Research and Development, 36(3): 267-275.

    Muruganantham, N. and G. Natarajan 2015. Barriers of Entrepreneur in Rural Area. International Journal of Applied Research, 1(7): 621-624.

    Nwankwo, F. O. and S. O Chinwe. 2017. Rural entrepreneurship and rural development in Nigeria, Africa’s Public Service Delivery and Performance Review ISSN: (Online) 2310-2152, (Print) 2310-2195.

    Patel, B. and K. Chavda. 2013. Rural entrepreneurship in India: Challenge and problems. International Journal of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 1(2): 28-37.

    Saxena, S. 2012. Problems faced by rural entrepreneurs and remedies to solve it. IOSR Journal of Business and Management, 3(1): 23–9.

    Wiggins, S. 2019. Agricultural and rural development reconsidered. A guide to issues and debates. IFAD Research Series 1. IFAD, Rome.