تحلیل شاخص های گردشگری خلاق در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرستان دزپارت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

تغییرات بنیادین در زمینه گردشگری و ضرورت تفکرات جدید اقتصادی،گردشگری را به سمت و سوی خلاقیت پیش برده است. بطوری‏که صاحب‏نظران به این باور هستند که پایداری گردشگری در گردشگری خلاق است. بنابراین در راستای توسعه این رویکرد در مناطق روستایی، ظرفیت سنجی بر اساس شاخص های گردشگری خلاق ضروری است. هدف این تحقیق بررسی ظرفیت سنجی شاخص های گردشگری خلاق در مناطق روستایی به صورت مطالعه موردی در روستاهای شهرستان دزپارت است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات پیمایشی با استفاده از ابزار پرسش نامه است. جامعه آماری تحقیق را ساکنان سه روستای گردشگری شیوند، دهنو و فالح تشکیل می دهند که بالغ بر 1463 نفر بوده است. بر اساس محاسبه فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 304 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده که روایی آن از طریق جامعه نخبگان تایید و پایایی نیز از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 81/0 تایید شد. نتیجه آزمون شاخص های گردشگری خلاق نشان داد که تمامی شاخص ها در سطح کمتر از 05/0 معنادار بوده اند. بررسی اختلاف میانگین برابر با 139/0 تایید می نماید که مناطق روستایی دزپارت از لحاظ شاخص های گردشگری خلاق، استعداد و ظرفیت های قابل توجه دارند. همچنین نتیجه آزمون در سطح شاخص ها نشانگر آن است که شاخص های آموزش(861/0-)، مشارکت محلی(358/0-)، نوآوری و ابتکار(348/0-)، تکنولوژی ارتباطی(960/0-)، خدمات و امکانات(618/0-) و زیرساخت مناسب(09/1-) دارای اختلاف میانگین منفی بوده و این بیانگر آن است که این شاخص ها دارای وضعیت نامناسبی در مناطق روستایی مورد مطالعه هستند. رگرسیون تایید نمود که شاخص های بررسی شده بیش از 74 درصد می توانند متغیر توسعه گردشگری خلاق در مناطق روستایی مورد مطالعه را تبیین نمایندکه شاخص صنایع دستی با 10 درصد و شاخص مشارکت با 8 درصد، بیشترین میزان تبیین در زمینه متغییر گردشگری خلاق را دارند.

کلیدواژه‌ها


  • درستکار،احسان؛ فرح، حبیب؛ ماجدی، حمید.(1395). امکان سنجی شکل گیری منطقه خلاق با تئوری گردشگری صنعتی مطالعه موردی: شهرستان یزد، مجله جغرافیا و توسعه، دوره14، شماره45،صص.19-39.
  • دوستی، فرشته؛ زال، محمد حسن؛رمضان زاده، مهدی.(1398). سنجش ظرفیت‌های‌‌ گردشگری خلاق در کلان‌شهر تبریز، مجله گردشگری شهری، دوره6، شماره2،صص.1-13.
  • زنگنه شهرکی، سعید؛ فتوحی مهربانی، باقر.(1397). تبیین الگوی مطلوب شهر خلاق برای کلانشهر تهران، مجله شهر پایدار،دوره1، شماره 4، صص.125-139.
  • سبحانی، جاوید؛ صفی زاده، یاسر.(1397).بررسی و ارایه شاخص های گردشگری خلاق، اولین همایش ملی «آینده ‌نگاری راهبردی در حوزه علوم جغرافیایی و مطالعات شهری- منطقه ‌ای،کرمان
  • شاطریان، محسن؛ حیدری، رسول؛ ورفی نژاد، ژیلا.(1395). اثرات توان گردشگری در گسترش زیرساخت ها و ایجاد شهر خلاق، مطالعه موردی کرمانشاه، مجله انجمن جغرافیایی ایران،دوره15، شماره52،صص.201-216.
  • شفیعی، زاهد؛ فرخیان، فیروزه؛ میرقدر، لیلا.(1393). اصفهان به عنوان شهر خلاق صنایع دستی با رویکرد توسعه گردشگری، مجله جغرافیا، دوره12، شماره43،صص.251-278.
  • صادقیان بروجنی، نجمه؛ کیانی سلمی، صدیقه؛ غلامی، یونس.(1399). شناسایی عوامل اثربخش بر توسعه گردشگری خلاق و تأثیر آن بر پایداری رفتار از دیدگاه گردشگران در مناطق روستایی شهرستان بروجن، مجله پژوهش های روستاییف دوره11، شماره4،صص.696-711.
  • فتوحی مهربانی، باقر؛کلانتری، محسن؛ رجایی، سیدعباس.(1395). شهر خلاق و شاخص های شهر خلاق ایرانی، مجله جغرافیا، دوره 14، شماره 51،صص.101-118.
  • قاسلمو، حسن.(1396). نقش گردشگری در توسعه پایدار روستایی با رویکرد گردشگری خلاق مطالعه موردی روستاهای تاریخی- فرهنگی شمال غرب کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان.
  • کیانی سلمی، صدیقه؛ صفری، حامد. (1398). تحلیل و بررسی شاخصها و عوامل گردشگری خلّاق در بافتهای فرسوده شهری اصفهان (نمونه موردی: محله جویباره)، مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره9، شماره1،صص.115-152.
  • گی، چاک؛ فایوسولا، ادواردو.(1390). جهانگردی در چشم اندازی جامع، ترجمه علی پارساییان و محمد عربی، تهران: نشر دفتر پژوهش های فرهنگی.
  • محمدی،مصطفی؛ میرتقیان رودسری، سید محمد. (1395). مدل سازی محصول خلاق گردشگری: بسط مدل 4پی (افراد، فرآیند، مکان و محصول)، مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، دوره5، شماره18،صص.179-201.
  • موسوی، سید علی؛ بیک محمدی، حسن؛ صرامی، حسین. (1400). تحلیلی بر نقش گردشگران خلاق فرهنگی در جذب گردشگران (مطالعه موردی؛ شهر اصفهان)، مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره10، شماره37،صص.61-78.
  • نکوئی صدری، بهرام.(1398). مبانی زمین گردشگری، با تاکید بر ایران، تهران: نشر سمت.
  • Angelina, D.(2021). Indicators for Cultural and Creative Industries’ Impact Assessment on Cultural Heritage and Tourism, Journal of Sustainability,Vol.13,No14,pp.1-13.
  • Baacsi,Z.(2020). Creative Regions and Sustainable Tourism, Research Journal of Ecomics,Vol.4,No.2,pp. 138-151.
  • Chin, c., Lo, M., Songan, p., Nair, V.)2014). Rural Tourism Destination Competitiveness: A study on Annah Rais Longhouse Homestay, Sarawak, Procedia  Social and Behavioral Sciences, Vol.144,No. 3, PP. 35 – 44
  • Comunian, R., England, L. (2018). Creative Clusters and .the Evolution of knowledge and skills: From industrial to creative Glassmaking, Journal Homepage/ Geoforme,Vol.99,No. 4,pp. 238- 247.
  • Currie, C., Falconer, P.(2013). Maintaining Sustainable Island Destinations in Scotland: The role of thetransport–tourism relationship, Journal of Destination Marketing and Management,Vol.3,No.3,pp.1-16.
  • Dekker T., Tabbers M. (2012).From creative crowds to creative tourism: A search for creative tourism in small and medium sized cities,Journal of Tourism Consumption and PracticeVol.4,No.2,pp. 129-141.
  • Goldberg-Miller, S.(2019), 1) Creative city strategies on the municipal agenda in New York, City, Culture and Society,Vol. 17, No.2, pp. 26-37.
  • Lee,H., lee,J.(2015). Deriving Strategic Priority of Policies for Creative Tourism Industry in Korea using AHP,Journal of Procedia Computer Science,2,pp. 479-484.
  • Osman, Z. and Sentosa, I.(2013). Mediating Effect of Customer Satisfaction on Service Quality and Customer Loyalty Relationship in Malaysian Rural Tourism, International Journal of Economics Business and Management Studies, Vol.2,No.1,pp.25-37.
  • Richards,G.(2020). Designing creative places: The role of creative tourism, Annals of Tourism Research,Vol.85,No.2,pp.102-127.
  • Sangchumnong, A. (2018). Development of a Sustainable Tourist Destination Based on the Creative Economy: A Case Study of Klong Kone Mangrove Community Thailand, Kasetsarty Journal Of Social Science xxx,Vol.40,No.1, pp. 642-649..
  • Sofield, T., Guia, J., Specht, J. (2017). Organic Folkloric Community Driven place-Making and Tourism, Tourisme Management, Vol.61,No.2,pp. 1-22.
  • Tang, Z .(2014). Focus on Cultural Creative Tourism Based on SWOT Analysis: a Case of Heilongjiang Province, China, International Journal of Applied Environmental Sciences,Vol.9,No.4,pp.1645-1652.
  • UNESCO .(2014). Towards sustainable strategies for creative tourism: Discussion report of the planning meeting for 2008 international conference on creative tourism Santa Fe, New Mexico.