ارزیابی رضایتمندی روستاییان دریافت کننده تسهیلات بنیاد مسکن از کیفیت واحدهای مسکونی (مورد مطالعه: روستاهای دهستان صایئن قلعه در شهرستان ابهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مسکن به‌عنوان پناهگاه و اقامتگاه انسانی، زائیده مهم‌ترین احتیاجات انسان است. در این میان مساکن روستایی، تجلی گاه شیوه های زیستی، معیشتی و در نهایت نیروها و عوامل موثر محیطی و روندهای اجتماعی- اقتصادی تاثیر گذار در شکل بخشی به آن‌ است. به‌طوری که  یکی از عناصر اصلی تشکیل‌دهنده کانون زندگی فرد درآمده است. یکی از عواملی که می‌تواند نقش مهمی در توسعه مساکن روستایی داشته باشد، اعتبارات خرد است. هدف از این پژوهش ارزیابی رضایتمندی روستاییان دریافت کننده تسهیلات بنیاد مسکن از کیفیت واحدهای مسکونی  در محدوده مورد مطالعه است. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از بررسی‌های میدانی و کتابخانه‌ای استفاده ‌شده است. جامع آماری این تحقیق، شامل 889 نفر است که در بازه زمانی1384-1393 از دریافت وام بهره برده‌اند. طبق فرمول اصلاح‌شده کوکوان 110 پرسشنامه بین دریافت‌کنندگان وام‌ها توزیع شده است. یافته-های تحقیق نشان داد که دریافت وام‌ از بنیاد مسکن روستایی توانسته اثرات قابل توجهی بر واحدهای مسکونی روستایی داشته باشد. همچنین تحلیل نا‌پارامتری همبستگی میان معیارهای شش‌گانه‌ در روستاهای موردمطالعه نشان‌دهنده وجود رابطه مستقیم میان این شاخص‌ها است؛ به‌طوری‌که، با افزایش تأثیر هر یک از شاخص‌های مدنظر تحقیق، سایر شاخص‌ها و تأثیرات آن‌ها نیز روند افزایشی را نشان می‌دهد. همچنین مدل وایکور نشان داد ‌که روستای گاو دره و الگزیر با میزان(07/0) و(16/0)، دارای بالاترین رتبه و روستای ارهان و کوه‌زین با میزان(96/0) و (64/0) دارای پایین‌ترین رتبه به لحاظ برخورداری از میزان اثرگذاری از دریافت وام‌های بنیاد مسکن در بین روستاهای محدوده موردمطالعه بوده است.

کلیدواژه‌ها


  • بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.(1387). " گزارش عملکرد سال (1378)، دفتر کل مسکن روستایی"، حوزه معاونت بازسازی و مسکن روستایی.
  • حسینی ابری ، سید محسن (­1380­)، مدخلی بر جغرافیای روستایی ایران، چاپ اول، انتشارات دانشگاه اصفهان.
  • رضوانی، محمدرضا­(1383)­، مقدمه‌ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی در ایران، انتشارات قومس.
  • سرتیپی­پور، محسن.(1384)­، ریشه‌های مشکلات کالبدی در سکونتگاه­های کوچک؛ دفتر سوم: کالبد و سکونتگاه مطلوب از دیدگاه اقتصادی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
  • سرتیپی­پور،­محسن(­1388). آسیب‌شناسی معماری روستایی به‌سوی سکونتگاه‌های مطلوب، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  • سعیدی، عباس و امینی، فریبا(1389)، ناپایداری سکونتگاهی و تحول کارکردی مسکن روستایی، فصلنامه جغرافیا، سال هشتم، شماره 27، صص 44-29.
  • سعیدی، عباس(1373)، الزامات اجتماعی- اقتصادی در ساخت‌وساز مسکن روستایی، مجموعه مقالات سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران.
  • عرب مازار، عباس و جمشیدی، محمد­تقی­(1384)،نقش بانک کشاورزی در تأمین مالی اعتبارات خرد کشاورزی، مجموعه مقالات همایش اعتبارات خرد توسعه روستایی و فقرزدایی، تهران، مرکز تحقیقات اقتصادی بانک کشاورزی، صص 130-111.
  • عینالی، جمشید، چراغی، مهدی، رومیانی، احمد(1393)، ارزیابی نقش اعتبارات مسکن در کاهش آسیب‌پذیری کالبدی سکونتگاه‌های روستایی مطالعه موردی: دهستان بزینه­رود- خدابنده (استان زنجان)، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 146،تابستان 1393، صص90-77.
  • عینالی، جمشید،رابط، علیرضا و رفیعی(1394)، ارزیابی نقش اعتبارات نوسازی مسکن روستایی در بهبود کیفیت زندگی ساکنان. مطالعه موردی: دهستان سجاسرود- شهرستان خدابنده،مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان سال پنجم/ شماره مسلسل هفدهم/ پاییز 139، صص 98-83.
  • محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی، عباسی، جواد و تاراسی، زهرا(1392)، نقش اعتبارات بهسازی مسکن بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: شهرستان زنجان، دهستان معجزات، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 141، بهار 1392:108-99.
  • مخبر، عباس(1363)، ابعاد اجتماعی مسکن، سازمان برنامه بودجه، تهران.
  • مطیعی لنگرودی، سید حسن و بخشی، زهرا(1389)، نقش اعتبارات بهسازی مسکن در توانمندی و ماندگاری جمعیت روستایی، دهستان بیهق، شهرستان سبزوار،پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 72، تابستان 1389، صص46.
  • مطیعی لنگرودی، سید حسن(1386)، برنامه‌ریزی روستایی با تأکید بر ایران، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
  • نجفی، بهاءالدین(1382)، تأمین مالی خرد: تجربیات جهانی و امکانات توسعه در ایران؛ ارائه‌شده در مجموعه مقالات همایش تأمین مالی کشاورزی «تجربه‌ها و درس‌ها»، خرداد 1382، تهران.
  • Ahlin, Christian & Jiang, Neville,) 2008(, Can Micro-Credit Bring Development? Journal of Development Economics 86.
  • ESCAP, (2000), the empowerment of the rural poor through decentralization in poverty alleviation actions, Economic and Social for Asia and the Pacific - Fifty-sixth Session of the Commission, PAI/April - June 2000.
  • Frimpong, A. (2011), Sheltering and Housing Recovery after Disasters: Dissecting the problems of policy implementation and possible solutions, International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 1 No. 20; December 2011, pp. 1-12.
  • Grameen Bank. (2008), Grameen Bank at a [online]: http://www.grameen-info.org
  • IFAD, (2003); the Rural Development Potential of IFAD, s Credit Projects, 2003. Internet (ifad.org)
  • Nagarajan, G. (2001), “Disaster management for microfinance institutions in Mozambique: reflecting on lessons learnt for future directions”. Retrieved 3 September.
  • Osborne, T., (2006), Credit and Risk in Rural Developing Economies, Journal of Economic Dynamics & Control 30, pp.541-568.
  • Peer, S., (2006) Small is Beautiful, but big is often the Practice: Housing Microfinance in Discussion, Free University, Amsterdam, and The Netherlands. Habitat International 30
  • Plageron, Sohie, Trudy Harpham, Angela Mathee, (2010), Poor hoysung, good health in comparison of formal and informal housing in johamesburg, South Africa.Swiss School of public Health, p.1-9.
  • Robinson, M., (2001); Comments on“Innovative Products and Adaptations for Rural Finance”, by Juan Buchenau; Paving the Way Forward for Rural Finance An International Conference on Best Practices, basis.wisc.edu/rfc/documents/theme­products_r2.pdf.
  • Vijit, G., (1998), Ecology and Development in Third World, Second Edition, London, Routledge.