سطح بندی میزان توسعه فضاهای روستایی در استان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان،اصفهان، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

سطح بندی مناطق روستایی به لحاظ برخورداری از مولفه های توسعه در راستای تعیین وضعیت موجود و همچنین برنامه ریزی متوازن منطقه ای از اهمیت بالایی  برخوردار است.پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن ترکیبی از روش‌های اسنادی و تحلیلی می‌باشد، پایه تجزیه و تحلیل بر اساس اطلاعات آماری مندرج در جداول و ساختارهای اطلاعاتی بوده که به صورت ماتریسی، جهت تجزیه و تحلیل نهایی بر اساس مدل تاپسیس استفاده شده است. تحلیل‌داده‌ها در مقیاس هفت شهرستان‌استان‌کرمانشاه (سر پل‌ذهاب، اسلام‌آباد غرب، گیلان‌غرب، جوانرود، دالاهو، ثلاث باباجانی و قصرشیرین) می‌باشد. برای محاسبه توسعه‌یافتگی روستاهای نمونه تحقیق از شاخص‌های جمعیتی، بهداشتی، زیرساختی، خدماتی و فرهنگی استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که  بر اساس شاخص های مورد نظر، دهستان‌های حمیل، بان زرده، شیان، حومه جنوبی، قلعه شاهین، کلاشی، حومه شمالی ، نصرآباد و گورانی در جایگاه دهستان‌های بسیار توسعه یافته ، دهستان‌های حومه سرپل، بشیوه پاطاق، حومه کرند، شروینه، هرسم، دشت ذهاب، حیدریه، منصوری و دیره در جایگاه دهستان‌های توسعه یافته، دهستان‌های دشت حر، زمکان، پشت تنگ، چله، پلنگانه، قلخانی، حومه و خانه شور در جایگاه دهستان‌های کمتر توسعه‌یافته و دهستان‌های بازان، فتح آباد، ویژنان، بیونیج، جیگران، گوآور ، ازگله و سرقلعه که بیشتر در فاصله دور از مرکز شهرستان قرار گرفته‌اند، در جایگاه دهستان‌های توسعه نیافته قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • اجتماعی، بابک(1393). تأثیر شاخص‌های اجتماعی ،اقتصادی بر رتبه‌بندی سکونتگاه‌های روستایی مطالعه موردی : سکونتگاه‌های روستایی فیروزآباد. مجموعه مقالات دوازدهمین کنگره انجمن جغرافیایی ایران با محوریت آمایش سرزمین،الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت.
  • ازکیا، مصطفی(1370).  مقدمه‌ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی در ایران.تهران،  انتشارات اطلاعات.
  • تقوایی، مسعود، نیلی پور طباطبایی، شهره (1385). بررسی شاخص‌های توسعه در مناطق روستایی استان‌های کشور با استفاده از روش اسکالوگرام. اقتصاد کشاورزی و توسعه : زمستان, دوره 14 , شماره 
  • تقی لو، علی اکبر(1393). تحلیل عاملی توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی سکونتگاه‌های روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ارومیه. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ، دوره 4، شماره 15،صص85-102.
  • تودارو، مایکل(1391). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجاد،تهران:انتشارات کوهسار.
  • توکلی، جعفر، میرک زاده، علی اصغر، ابراهیمی، مراد(1393). سنجش­سطح­توسعه‌یافتگی اجتماعی- اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت. فصلنامه پژوهش‌های روستایی، دوره 5، شماره 1،صص213-235.
  • جوانمردی، منوچهر، امیری چولاندیمی، آزاده، افروزه، سحر (1391). مقایسه تطبیقی میزان درجه توسعه یافتگی روستاهای کوهپایه‌ای و جلگه‌ای استان خوزستان با استفاده از تکنیک تاکسونومی (مطالعه موردی : روستاهای شهرستان‌های باغملک و شوشتر). مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا، مخاطرات محیطی و توسعه پایدار.
  • دانشنامه جامع برنامه‌ریزی شهری و روستایی(1385). تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  • رحمانی فضلی، عبدالرضا، درویشی، هدایت الله، بیغم، مصطفی و بیرانوندزاده، مریم (1391). سطح بندی سکونتگاه‌های روستایی استان آذربایجان غربی با استفاده از تکنیک TOPSIS. مجموعه مقالات اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم.
  • رضوانی، محمد رضا (1383). سنجش و تحلیل سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان سنندج با استفاده از GIS. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 3، صص150-164.
  • زمانی پور، اسداله (1373). ترویج کشاورزی در فرآیند توسعه.بیرجند: انتشارات دانشگاه بیرجند.
  • سرور، رحیم (1387). جغرافیای کاربردی و آمایش سرزمین.تهران: انتشارات سمت.
  • سعیدی، عباس (1384). مبانی جغرافیای روستایی.تهران: انتشارات سمت.
  • شکویی، حسین (1382). اندیشه‌های نو در فلسفة جغرا فیا – فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، تهران:انتشارات گیتاشناسی.
  • صدر موسوی، میر ستار و طالب زاده، میرحیدر (1392). تعیین و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان چالدران. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 17، شماره 44، صص215-235.
  • صیادی، محمدعلی، کوچکزاده، حمیده (1394). تحلیل و سطح بندی مناطق روستایی بخش اوز بر اساس شاخص توسعه انسانی. مجموعه مقالات اولین همایش علمی پژوهشی افق‌های نوین در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی ایران.
  • فرید، یداله (1379). شناخت شناسی و مبانی جغرافیای انسانی،اهر: نشر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر.
  • قنبری، سیروس و بذرافشان، جواد (1390). سنجش تحلیل میزان توسعه یافتگی بر اساس رویکرد توسعه همه‌جانبه روستایی.مجله مدیریت شهری،دوره9، شماره 28،صص175-192.
  • کارگذار بیرامی، اسماعیل (1395). ارزیابی و رتبه‌بندی مناطق روستایی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل TOPSIS. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی.
  • کریمی، جعفر و محبوب فر، محمدرضا (1391).گردشگری روستایی ایران،اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
  • مصلی نژاد، غلام عباس (1384). دولت و توسعه اقتصادی در ایران.تهران: انتشارات قومس.
  • ملکی، سعید، زرگوش، مینا، حسینی و سید رضا مختاری، صادق (1393). سنجش میزان توسعه یافتگی خدمات بهداشتی – درمانی مراکز روستایی مطالعه موردی دهستان‌های (حومه ،قیلاب ،مازو،حسینیه). مجموعه مقالات همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق1404،اندیمشک.
  • منشی زاده، رحمت الله و صادقی، مظفر (1389). تحولات فضایی روستاهای پیرامون شهر با تأکید بر تعامل روستا و شهری. مجله چشم انداز جغرافیایی، سال 5، شماره 11 ،صص118-137.
  • Ashley, C. (2000). The Impact of Tourism on Rural Livelihood: Namibia, s Experience, Overseas development institute
  • Barrios, S. and E. Strobl, (2005). The Dynamics of Regional Inequalities, European Commission Directorate-General for Economic and Financial Affairs Publications, Brussels.
  • Gerhardus (2000). Critical environmental indicators: performance indices and assessment models for sustainable rural development planning, Ecological Modelling 130.
  • Rajesh Bahadur, Murayama.Yuji (2008). Land evaluation for peri-urban agriculture using analytical hierarchical process and geographic information system techniques: A case study of Hanoi, Land Use Policy 25.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار