تبیین اثربخشی سرمایه اجتماعی بر گسست تله فقر فضایی (مورد مطالعه: سکونتگاه های روستایی شهرستان بابل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

2 پژوهشگر مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، سازمان برنامه و بودجه کشور، تهران، ایران.

چکیده

فصل مشترک بیشتر مطالعات پژوهشگران در مورد سکونتگاه­های روستایی واقع در نواحی کوهستانی – جنگلی کشورهای جهان سوم بیانگر این است که در این نواحی علاوه بر شدت بالای فقر، مدت طولانی فقر حائز اهمیت است و این فرآیند موجب شکل­گیری تله فقر شده است. پژوهش حاضر در پی آن است که دریابد سرمایه اجتماعی چه تأثیری بر گسست تله فقر فضایی در این نواحی دارد؟ جامعه آماری این پژوهش، اعضاء انجمن­ های اعتبار و پس­انداز در نواحی روستایی جنگلی – کوهستانی شهرستان بابل بوده که مطابق با فرمول کوکران، 215 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. پس از گردآوری داده­ها از طریق پرسشنامۀ محقق­ساخته، تجزیه و تحلیل آن با استفاده از آزمون­های آماری در نرم­افزار SPSS 22 و همچنین به کمک مدل­یابی معادلات ساختاری در رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم­افزار smart – PLS انجام شده است. یافته ­های پژوهش نشان داد که انجمن­ها به مثابۀ سرمایه اجتماعی بر سرمایه­های معیشتی به مثابه نماگرهای تله فقر فضایی با شدت همبستگی متفاوت رابطه مثبت و معنادار دارد. همچنین، سرمایه اجتماعی توان تبیین 62 درصد از واریانس سرمایه مالی، 68 درصد از واریانس سرمایه انسانی، 65 درصد از واریانس سرمایه اقتصادی، 66 درصد از واریانس سرمایه فیزیکی، 49 درصد از واریانس سرمایه طبیعی، 52 درصد از واریانس سرمایه نهادی و 56 درصد از واریانس سرمایه فرهنگی را داراست. از این­رو تأثیر مقوله­های آگاهی، اعتماد، حمایت، انسجام و مشارکت تحت عنوان یک سازه کلی به نام سرمایه اجتماعی بر گسست فقر فضایی مورد تأیید قرار می­گیرد. بنابراین با تقویت هر یک از این مولفه­ها می­توان با ارتقاء سطح سرمایه­های معیشتی و گسست تله فقر فضایی در نواحی روستایی دست یافت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • جانسون، سوزان و روگالی، بن (1383). تامین مالی خرد و کاهش فقر، (ترجمه پیروز ایزدی)، تهران، انتشارات روستا و توسعه.
  • رحمانی، مریم و همکاران (1389). اثر اعتبارات خرد بر مدیریت بحران: مطالعة موردی صندوق اعتبارات خرد زنان روستای پشت­رود بم، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 35، صص 83 –
  • طیبی، زهرا و نجفی، بهاالدین (1390). تعیین میزان آسیب­پذیری و شیوه مدیریت خطر در گروه­های اعتباری خرد: کاربرد مدل تقسیم خطر و دادههای پانل، فصلنامه اقتصاد کشاورزی، جلد 5، شماره 4، صص 49 –
  • مرکز آمار ایران (1391)، نتایج سرشماری آبادی­های کشور در سال، تهران، مرکز آمار ایران.
  • AIHW (Australian Institute of Health and Welfare). (2004). A guide to remotenessclassifications,http://www.aihw.gov.au/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=6442459567.
  • Allen, H. and P. Hobane. (2004). Impact Evaluation of Kupfuma Ishungu Zimbabwe. Arusha, Tanzania. CARE International.
  • Benson, T, Chamberlin, J, and Rhinehart, I. (2005). Why the Poor in Rural Malawi Are Where They Are: An Analysis of the Spatial Determinants of the Local Prevalence of Poverty, FCND Discussion Paper 198. Washington, DC: IFPRI.
  • Bird, K., D. Hulme, K. Moore and A. Shepherd. )2002). Chronic Poverty and Remote Rural Areas. Working Paper 13. Manchester: CPRC.
  • Bird, K., McKay, A. and Shinyekwa, I. (2010). Isolation and poverty: the relationship between spatially differentiated access to goods and services and poverty. ODI/CPRC Working Paper Series (ODI WP322, CPRC WP162). London: ODI and Manchester: CPRC, University of Manchester.
  • Bird, K., McKay, A. and Shinyekwa, I. (2010). Isolation and poverty: the relationship between spatially differentiated access to goods and services and poverty. ODI/CPRC Working Paper Series (ODI WP322, CPRC WP162). London: ODI and Manchester: CPRC, University of Manchester.
  • Brannen, R. (2010). An Impact Study of the Village Savings and Loan Association (VSLA) Program in Zanzibar, Tanzania, A thesis submitted to the faculty of Wesleyan University, in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Bachelor of Arts with Departmental Honors in Economics.
  • Coleman, B. (1999). The Impact of Group Lending in Northeast Thailand. Journal of Development Economics 60 (1): 105-141.
  • Coleman, J.S. (1990). Foundations of Social Theory. Harvard University Press, CAMBRIDGE.
  • Collins, D., Morduch, J., Rutherford, S., & Ruthven, O. (2009). Portfolios of the poor: How the world's poor live on $2 a day. Princeton University Press.
  • CPRC (Chronic Poverty Research Centre). (2004). Chronic Poverty Report 2004-05. University of Manchester.
  • Das S, K. and Bhowal, A. (2013). Impact of micro finance: perceptions of direct stakeholders of self-help groups. Journal of Business and Economics Research, 2 (6), 142-157.
  • Deshingkar, Priya. (2010). Migration, remote rural areas and chronic poverty in India. Overseas Development Institute, Westminster Bridge Road, London SE1 7JD, odi.org.uk.
  • Dijkstra, Lewis., and Poelman, Hugo. (2008). Remote Rural Regions (How proximity to a city infl uences the performance of rural regions). A series of short papers on regional research and indicators produced by the Directorate-General for Regional Policy, Regional Policy, European Commission, Available: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/focus/2008_01_rural.pdf
  • Drudyp P. J and Wallace D. B. (1971). Towards a Development Programme for Remote Rural Areas: A Case Study in North Norfolk. Regional Studies, Vol. 5, pp. 281-288. Pergamon Press 1971. Printed in Great Britain.
  • Ecotec, N. (2005). Remote Rural Areas: Stimulating and managing new firm creation and Entrepreneurship. Birmingham, United Kingdom.
  • Enyioko, Newman C. (2012). Role of Non – Governmental organizations (NGOs) in rural development: A Study of the six listed NGOs in RIVERS STATE, NIGERIA. Medonice Consultiong and Research Institute, November 21, 2012.
  • Fujita, M., Krugman, P. and Venables, T. (1999). The Spatial Economy: Cities, Regions and International Trade. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Haan, A., and Lipton, M. (1998). Poverty in Emerging Asia: Progress and Setbacks. Paper for the ADB. Brighton: Poverty Research Unit, University of Sussex.
  • Hulme, D, & Moore, K, & Shepherd, A. (2001). Chronic poverty: meanings and analytical frameworks. Institute of Development Policy and Management University of Manchester, Crawford House, Oxford Road Manchester M13 9GH, United Kingdom.
  • Hulme, D. (2008). Microfinance A Way Forward. Manchester: Books World Poverty Institute. Working Paper No. 54.
  • Beyeza-Kashesya, A. Mugasa, F. Kaharuza. Makerere. (2009). Village savings and loans associations – an innovative community financing approach for safe motherhood, Free communication (oral) presentation. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 107S2, S93–S396.
  • Ksoll, C, et al. (2013). Impact of Village Savings and Loans Associations: Evidence from a Cluster Randomized Trial. Published the Rockwool Foundation Research Unit, Study Paper No. 56.
  • Laird, J., Mackie, J. (2014). Wider economic benefits of transport schemes in remote rural areas, Research in Transportation Economics, 47 (2014) 92 – 102.
  • Marr, A. and Onumah, G.E. (2004). Documenting and assessing the impact of the family saving product. Report for CARE: Bangladesh.
  • Minot, N. and Ngigi, M. (2004). Are Horticultural Exports a Replicable Success Story? Evidence from Kenya and Cote dIvoire. EPTD Discussion Paper 120/MTID Discussion Paper 73. Washington, DC: IFPRI.
  • Moore, K. (2002). Multiple Vulnerabilities in Remote Rural Areas – Spatial Poverty Traps Based on Poor Geographic Capital and Covariant Risk. Unpublished diagram for discussion.
  • Morgan, S.L. and Sorensen, A.B. (1999). Parental networks, social closure, and mathematics learning: A test of Coleman’s social capital explanation of school effects, American Sociological Review, VOL. 64, No 5, pp. 661–681.
  • Premchander, S. and Prameela V. (2007). Empowering Women through Microfinance: A Policy and Programme Review. Delhi: CARE India.
  • Puhazhendi, V. and Badatya KC. (2002). SHG Bank Linkage Programme for Rural Poor-Impact Assessment. Paper presented in Seminar on SHG-Bank Linkage at New Delhi on 25 and 26 November, published by: Micro Credit Innovations Department, NABARD.
  • Rathinam, U. and Natchimuthu K. (2010). Women Empowerment in Indian Context - An Impact of Self-Help Groups on Women Livelihoods in Pondicherry. Lambert Academic Publishing.
  • Rosenzwieg, R. and Wolpin, V. (1993). Credit Market Constraints, Consumption Smoothing, and the Accumulation of Durable Production Assets in Low-Income Countries: Investments in Bullock in India. Journal of Political Economic, 101(2):223-244.
  • Shah, Amita, (2007). Patterns, processes of reproduction, and Policy Imperatives for Poverty in Remote Rural Areas: A Case Study Southern Orissa in India. A paper prepared for the international workshop “Understanding and addressing spatial poverty traps: an international workshop” 29 March 2007, Spier Estate, Stellenbosch, South Africa.
  • Sharma, KC. (2001). Micro Financing through Self Help Groups. Journal of Agricultural Economics, 56 (3): 460- 461.
  • Sivachithappa,. K, (2013). Impact of Micro Finance on Income Generation and Livelihood of Members of Self-Help Groups – A Case Study of Mandya District, India. Social and Behavioral Sciences, (12) 3, 228 – 240.
  • Uddin, M. S. (2011). Role of Microcredit and Community- Based Organizations in a Wetland Area in Bangladesh. A thesis submitted to the Faculty of Graduate Studies of The University of Manitoba in partial fulfillment of the requirements of the degree of Master of Natural Resources Management.
  • Willms, J.D. (1985). Catholic-school effects on academic achievement: New evidence from the high school and beyond follow-up study, Sociology of Education, VOL. 58, No 2, 98–114.
  • World Bank. (2000). World Development Report 2000-2001: Poverty. New York: Oxford University Press.
  • N, Ijaiya. G. T, Ijaiya. M. A. (2009). Informal Financial Institutions and Poverty Reduction in the Informal Sector of Offa Town, Kwara State: A Case Study ofRotating Savings and Credit Associations (ROSCAs), Kamla-Raj, J Soc Sci, 20(1): 71-81.
  • Zucca, M. Massimo, L. (2014). Savings groups as a socioeconomic strategy to improve protection of moderately and critically vulnerable children in Uganda, Economic Dimensions of Child Protection and Well-being, Volume 47, Part 2, December 2014, 176–181.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار