نقش سدها در توسعه پایدار گردشگری روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بالادست سد کارون سه در شهرستان ایذه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

سد کارون سه در شهرستان ایذه  به عنوان یکی از بزرگترین سدهای قوسی خاورمیانه است که به دلیل موقعیت جغرافیایی و جاذبه­های اکوتوریسمی موجود در منطقه، می­تواند نقش مهمی در توسعه گردشگری روستایی داشته باشد. در این تحقیق هدف بررسی نقش این سد در توسعه گردشگری روستاهای بالادست است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات میدانی با استفاده از ابزار پرسش نامه است. حجم نمونه 330 نفر محاسبه و پرسشگری در 3 روستای بالادست انجام شد. نتایج نشان داد که سد کارون سه در سطح معناداری کمتر از 05/0 در بهبود شاخص های اقتصاد گردشگری روستاهای بالادست نقش داشته است. میانگین شاخص ها برابر با 56/3 به خوبی این مطلب را تایید می نماید. نتایج نشانگر این است که با ساخت سد، مشاغل خدماتی، رونق صنایع دستی، افزایش درآمد، افزایش فرصت های شغلی، بهبود ساخت و سازها، افزایش ارزش زمین و افزایش سرمایه گذاری شکل گرفته است. نتیجه آزمون ویلکاکسون در سطح معناداری کمتر از 05/0 نشانگر نقش سد در بهبود امکانات گردشگری روستاهای بالادست است. میانگین آزمون در قبل از ساخت سد برابر با 09/2 و در  بعد از ایجاد برابر با 67/3 گزارش می شود. مقایسه میانگین به خوبی از  بهبود امکانات گردشگری بعد از ساخت سد اشاره دارد. همچنین نتیجه آزمون ویلکاکسون از نقش سد در جذب گردشگران داخلی(شهرستانی، استانی و استان های همجوار) اشاره دارد. در میان سه روستای بررسی شده، روستای شیوند بزرگ اختلاف معناداری با روستاهای دیگر از نظر توسعه گردشگری دارد که فاصله مکانی روستاها نسبت به سد بسیار تاثیرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • جهاد دانشگاهیدانشگاه تهران.(1381). طرح مطالعات اجتماعی، اقتصادی و طبیعی حوضه بالادست سد کارون ۳، تهران : سازمان اجرایی طرح و توسط معاونت پژوهشی دانشگاه تهران.
  • حاجی­نژاد، علی، احمدی، علی (1389). تأثیرات اقتصادی گردشگری تجاری بر مناطق شهری؛ مطالعه موردی شهر بانه.پژوهش هاى بوم شناسى شهرى، دوره1، شماره2، صص 7-22.
  • رحمتی، علیرضا.(1391). بررسی روند ارزیابی اثرات محیط زیستی در ایران؛چالش‌ها و راهکارها. مجله محیط‌زیست و توسعه، دوره5، شماره2، صص15-23.
  • رحیمی، محمد، پازند، فاطمه (1395). الگوی گردشگری خلاق شهری درایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی.مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،دوره6، شماره3،صص97-124.
  • رضوانی، علی اصغر (1390). جغرافیا و صنعت توریسم. تهران: نشر دانشگاه پیام نور.
  • رضوانی، محمدرضا (1387). توسعه گردشگری روستائی با رویکرد گردشگری پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • رومیانی، احمد، عینالی، جمشید، هادی پور، مرضیه ، حجی پور، محمد (1395). برآورد و سنجش رابطه اثرگذاری گردشگری با کاهش فقر در مناطق روستایی؛ مطالعه موردی: روستاهای چنگوره و اسماعیل آباد- شهرستان آوج. مجله جغرافیای فضای گردشگری، دوره5، شماره20، صص81-98.
  • ریاحی سامانی، مریم، ترابی هفشجانی، الهام، کبیری سامان، عبدالرضا (1382). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی احداث سد و نیروگاه بر رودخانه کارون در استان چهارمحال و بختیاری.اولین کنفرانس ملی نیروگاه‌های آبی ایران، 6 و 7 خردادماه، تهران.
  • شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران (1391). کتابچه معرفی طرح‌های شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران.تهران: نشر شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران.
  • مرکز آمار ایران(1390). سرشماری نفوس و مسکن 1390، تهران.
  • مهدوی حاجیلویی، مسعود، قدیری معصوم، مجتبی ، قهرمانی، نسرین. (1386). اثرات گردشگری بر توسعة روستایی با نظرسنجی از روستاییان دره کن و سولقان. روستا و توسعه، دوره 3، شماره 2،صص 39-60.
  • میرکتولی، جعفر، مصدق، راضیه. (1389). بررسی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در رونق صنایع دستی. مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، دوره2، شماره 7، صص137-154.
  • میکانیکی، جواد، صادقی، حجت الله (1391). تعیین الگوی مراکز خدمات روستایی با رویکرد تناسب اراضی به روش AHP. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، دوره1، شماره2،، صص49-67.
  • نکویی صدری، بهرام (1388).مبانی زمین گردشگری با تاکید بر ایران.تهران: نشر سمت.
  • Avakol, R. (2002). social and political impacts of dams, (Case Study: Pak Mun dam project), Journal of Environmental Management, Vol. 21, No. 3, PP. 43-58.
  • Campbell-Hyde, B.(2012). Breaking Ground: Environmental and Social Issues of the Three Gorges Dam in China,The Mandala projevts,Chaina. http://www1.american.edu/ted/ICE/china-dam-impact.html.
  • Chin, C., Lo, M, Songan, P and Nair, V. )2014). Rural Tourism Destination Competitiveness: A study on Annah Rais Longhouse Homestay, Sarawak, Procedia Social and Behavioral Sciences, 144, No. 2, PP. 35-44.
  • Currie, C and Falconer, P. (2013). Maintaining Sustainable Island Destinations in Scotland: The role of thetransport–tourism relationship, Journal of Destination Marketing & Management, 3, No. 3, PP. 162-172.
  • Ishida, S., Kotoku, M., Abe,E., Fazal, M.A., Tesuchihara,T.,Imaizumi, M.(2003). Construction of Subsurface Dams and Their Impact on the Environment. Journal of Material and Geoenvironment,  Vol. 50, No. 1, PP. 149-152.
  • Osman, Z. and Sentosa, I. (2013). Mediating Effect of Customer Satisfaction on Service Quality and Customer Loyalty Relationship in Malaysian Rural. International Journal of Economics Business and Management Studies, 2, No. 1, PP. 25-37..
  • Qu,y., Li, m and Qin, l. (2015). Environmental practice and its effect on the sustainable development of eco-industrial parks in china .international journal of sustainable development and planning, 10, No. 5, PP. 685-700.
  • Richards, G. (2015). Creative tourism report. Arnhem: ATLAS Press.
  • Strzepek, K., Yohe, G., Tol, S and Rosegrant, M. (2008). The value of the high Aswan Dam to the Egyptian economy,Journal of Ecological Economics, Vol. 66, No. 1, PP. 117-126.
  • Tichaawa, T and Mhlanga, O. (2015). Residents ‘perceptions towards the impacts of tourism development: The case of Victoria Falls, Zimbabwe. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure,  4, No. 1, PP. 1-15.
  • Wai Gay, C. (2003).Tourism in a Comprehensive Perspective, London: Cultural Research Bureau.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار